Trochę Kultury
Radio SzczecinRadio Szczecin » Trochę Kultury
Prof. Marcin Majewski (Uniwersytet Szczeciński) i dr Paweł Migdalski (Uniwersytet Szczeciński). Fot. Paweł Migdalski
Prof. Marcin Majewski (Uniwersytet Szczeciński) i dr Paweł Migdalski (Uniwersytet Szczeciński). Fot. Paweł Migdalski
W 2024 r. przypada 900. rocznica pierwszej z dwóch misji chrystianizacyjnych Pomorza, prowadzonych w latach 1124-1125 i 1128 przez św. Ottona z Bambergu. Jubileusz stał się okazją nie tylko do przypomnienia tego wyjątkowego wydarzenia – rozszerzenia wspólnoty chrześcijaństwa, a tym samym kręgu cywilizacyjnego, który stał się fundamentem dzisiejszej Europy.

Obchody tej ważnej rocznicy są okazją do podjęcia wzmożonych badań na ten temat oraz upowszechniania ich wyników w ramach szerokiej akcji edukacyjnej i medialnej. Naszym celem jest pogłębienie wiedzy w oparciu o interdyscyplinarne badania historyczne i archeologiczne, ale nie tylko, nad: misjami pomorskimi św. Ottona, rozwojem i umacnianiem wiary chrześcijańskiej na Pomorzu (diecezji pomorskiej – kamieńskiej) prowadzonych w szerokim kontekście studiów nad procesami chrystianizacyjnymi i ewangelizacyjnymi w średniowiecznej Europie oraz memorią o tym cywilizacyjnym przełomie, aż do czasów współczesnych.

Obchody Jubileuszu powinny stać się okazją do zintegrowania rozproszonych dotychczas działań realizowanych przez fachowców z różnych dyscyplin i ośrodków oraz okazją do podjęcia wspólnych zadań badawczych i edukacyjnych, a także nawiązania współpracy między instytucjami naukowymi, konserwatorskimi i kulturalnymi w Polsce i zagranicą. Wychodząc naprzeciw temu postulatowi chcielibyśmy zaprosić Państwa na interdyscyplinarną konferencję „Pomerania christiana. Stan oraz perspektywy badań nad powstaniem i rozwojem przestrzeni chrześcijańskiej na Pomorzu Zachodnim w średniowieczu”.

W studiu o stanie badań i konferencji rozmawiamy z prof. Marcinem Majewskim (Uniwersytet Szczeciński) i dr. Pawłem Migdalskim (Uniwersytet Szczeciński) rozmawia Małgorzata Frymus.


Posłuchaj rozmowy Małgorzaty Frymus z prof. Marcinem Majewskim (Uniwersytet Szczeciński) i doktorem Pawełem Migdalskim (Uniwersytet Szczeciński)
Cienie zapomnianych kultur w Kołbaczu. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Cienie zapomnianych kultur w Kołbaczu. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Już po raz 16. w Kołbaczu odbyła się impreza pod nazwą "Cienie zapomnianych kultur". Jak deklarują organizatorzy czyli Stowarzyszenie Spichlerz Sztuki: "Impreza ma na celu prezentowanie tematów kulturowych, etnograficznych i historycznych zacieranych przez czas, a wartych ocalenia i skonfrontowania ze współczesnością. Chcemy, by „Cienie zapomnianych kultur” były okazją do stawiana pytań o naszą kulturową pamięć i tożsamość."

Tegoroczna edycja rozpięta była między zamieszkiwaniem a wędrowaniem. W sobotni wieczór pocysterski kościół w Kołbaczu odwiedziła Agata Rokicka.
Posłuchaj relacji Agaty Rokickiej
Fot. Małgorzata Frymus
Fot. Małgorzata Frymus
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury została przyznana południowokoreańskiej pisarce Han Kang. Wyróżniono ją za "intensywną poetycką prozę, która konfrontuje się z historycznymi traumami i ujawnia kruchość ludzkiego życia".

Han Kang rozpoczęła karierę w 1993 roku, publikując wiersze w magazynie "Literatura i społeczeństwo". Jej debiut prozatorski miał miejsce w 1995 roku wraz z publikacją zbioru opowiadań "Miłość z Yeosu", a wkrótce potem ukazały się kolejne dzieła prozatorskie. Wśród nich wyróżnia się powieść z 2002 roku "Twoje zimne ręce".

Międzynarodowy przełom w twórczości autorki nastąpił wraz z publikacją powieści z 2007 roku "Wegetarianka", w Polsce ukazała ona w 2015 roku. Książka, napisana w trzech częściach, przedstawia konsekwencje decyzji głównej bohaterki Yeong-hye o odmowie spożywania mięsa. Jej decyzja spotyka się z całkowicie odmiennymi reakcjami, a zachowanie jest odrzucane zarówno przez męża, jak i autorytarnego ojca. Ostatecznie Yeong-hye trafia do kliniki psychiatrycznej, popada w stan przypominający psychozę.
Wydana w 2010 roku książka "Wiatr wieje, idź" pisarki to duża i złożona powieść o przyjaźni i sztuce, w której silnie obecne są żal i pragnienie przemiany.

Fizyczna empatia Han Kang wobec ekstremalnych historii życia zostaje wzmocniona przez metaforyczny styl. "Greek Lessons" - "Lekcje greki" z 2011 roku to portret niezwykłej relacji między dwojgiem wrażliwych osób. Młoda kobieta, która po serii traumatycznych doświadczeń straciła zdolność mówienia, nawiązuje więź z nauczycielem greki, który sam traci wzrok. Z ich wad rozwija się krucha miłość. Książka to piękna medytacja nad utratą, intymnością i ostatecznymi warunkami języka.
W 2016 ukazuje się "The White Book" - w polskim tłumaczeniu z 2017 roku zatytułowana "Biała elegia", w której ponownie dominuje poetycki styl Han Kang. Książka to elegia poświęcona osobie, która mogła być starszą siostrą narratora, ale zmarła kilka godzin po narodzinach. W serii krótkich notatek, wszystkie dotyczące białych przedmiotów - kolor żałoby w Azji - autorka buduje strukturę utworu. To sprawia, że jest ona bardziej "świecką książką modlitewną" niż powieścią, jak również została opisana.

Innym znaczącym dziełem jest książka "„Nie żegnamy się" z 2021 roku, która w obrazie bólu jest powiązana z "Białą elegią". Akcja toczy się w cieniu masakry, która miała miejsce pod koniec lat 40. na południowokoreańskiej wyspie Jeju, gdzie tysiące ludzi, w tym dzieci i starcy, zostali zastrzeleni pod zarzutem kolaboracji. Książka opisuje wspólny proces żałoby narratorki i jej przyjaciółki Inseon, które, długo po wydarzeniu, noszą ze sobą traumę związaną z katastrofą, która dotknęła ich bliskich.
W twórczości Han Kang konfrontuje się z historycznymi traumami oraz niewidzialnymi zestawami zasad, a w każdej ze swoich prac ujawnia kruchość ludzkiego życia. Charakteryzuje ją unikalna świadomość powiązań między ciałem i duszą, żywymi i martwymi, a jej poetycki i eksperymentalny styl sprawił, że stała się innowatorką w prozie współczesnej.

Poetka Urszula Kozioł otrzymała Nagrodę Literacką Nike 2024. To jedno z najważniejszych wyróżnień literackich w Polsce. Kapituła doceniła jej tom poezji „Raptularz”. Zawiera on utwory, które są kontynuacją poetyckich poszukiwań wybitnej poetki. Ton lamentu i skargi, tak bardzo obecny w poprzednich tomach, tutaj przechodzi w refleksyjny, dojrzały humanizm, podziw i szacunek dla wszystkiego co kruche, wymagające uwagi i opieki. Ludzi, zwierząt, roślin.

93-letnia laureatka otrzymała prestiżową statuetkę zaprojektowaną przez Gustawa Zemłę oraz nagrodę pieniężną w wysokości 100 tysięcy złotych.

Podczas gali w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie wręczona została także Nike Czytelników. Otrzymał ją Michał Witkowski za książkę "Wiara. Autobiografia", w której autor wspomina pierwszych piętnaście lat swojego życia. To nie tylko zwykłe wspomnienia - to pełna humoru, ironii i nostalgii podróż do czasów PRL-u i wczesnych lat 90., widziana oczami dorastającego chłopca, który z czasem stanie się uznanym pisarzem.

Wyróżnienie, którego organizatorem jest Fundacja Nagrody Literackiej Nike, a współorganizatorem Wyborcza, zostało przyznane po raz 28.

W konkursie wybierana jest najlepsza książka poprzedniego roku, a brać udział mogą wszystkie gatunki literackie - od poezji poprzez dramat po reportaż. Wśród laureatów poprzednich edycji znaleźli się m.in. Czesław Miłosz, Olga Tokarczuk, Mariusz Szczygieł, Marcin Wicha, Andrzej Stasiuk czy Dorota Masłowska.


Relacja Katarzyny Ingram
Ralacja Doroty Piotrowskiej.
Chór Uniwersytetu Szczecińskiego pod dyrekcją Anny Tarnowskiej w Herceg Novi w Czarnogórze. Fot. Materiały prasowe Chóru
Chór Uniwersytetu Szczecińskiego pod dyrekcją Anny Tarnowskiej w Herceg Novi w Czarnogórze. Fot. Materiały prasowe Chóru
Chór Akademicki Uniwersytetu Szczecińskiego kierowany od kilku lat przez dyrygentkę prof. Annę Tarnowską jest jedynym tego typu zespołem funkcjonującym w ramach tej uczelni. Skupia przede wszystkim studentów, absolwentów i pracowników naukowych Uniwersytetu, a także innych szczecińskich ośrodków dydaktycznych.

Od roku założenia, 2006, koncertuje w Polsce i zagranicą, zdobywając wiele nagród na prestiżowych konkursach. Kilka dni temu wrócił z Międzynarodowego w Herceg Novi w Czarnogórze z Pierwszym Miejscem – Złotym Dyplomem. Wydarzenie zaliczane do jednego z najważniejszych w Europie, zgromadziło około dwadzieścia zespołów z wielu krajów – głównie bałkańskich.

Wyjazd Chóru został zorganizowany dzięki wsparciu władz Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego.

Przy okazji warto podkreślić, że 20 października 2024 o godzinie 17 w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Policach Jasienicy, zespół zaśpiewa na koncercie charytatywnym „Przywrócić nadzieję dla tych, których serca wciąż toną”. Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny.

Natomiast 23 października w godzinach 18-20, Chór zaprasza lubiących śpiewać w swoje szeregi do Uniwersytetu Szczecińskiego na Wydział Ekonomii, Zarządzania i Finansów przy ulicy Adama Mickiewicza 64.
Posłuchaj rozmowy Doroty Zamolskiej z Anną Tarnowską – dyrygentką oraz z Lizą Veremchuk (sopran), Anheliną Repiniowską (alt), Konradem Kaszyńskim (tenor) i Piotrem Wróblewiczem (bas) z Chóru Akademickiego Uniwersytetu Szczecińskiego
Anna Frajlich i Agata Rokicka. Fot. Paweł Nowakowski
Anna Frajlich i Agata Rokicka. Fot. Paweł Nowakowski
"Poezję Anny Frajlich można nazwać poezją przesunięcia, poezją wykorzenienia i marzenia o powrocie. Autorka zaczęła pisać wcześnie, jako kilkunastoletnia dziewczyna, i wtedy, jak się wydaje, ukształtował się jej świat. Widziane w Szczecinie drzewa, krzewy, słyszane ptaki zabrała ze sobą w wędrówkę po świecie i będąc za oceanem doszukuje się ich w Nowym Świecie, porównuje rzeczywistość, która ją otacza, z tamtym, fizycznie utraconym rajem."

Słowa te na temat twórczości poetki napisał Jan Zieliński, historyk literatury i krytyk. Debiut Anny Frajlich miał miejsce w Szczecinie. Zadebiutowała wierszem opublikowanym na łamach ogólnopolskiego pisma „Fołks Sztyme” (w dodatku literackim „Nasz Głos” w 1958 roku, wydawanym w Szczecinie). W latach 1958-1959 zamieszczała swoje wiersze w „Głosie Szczecińskim”. W roku 1969 wyemigrowała z Polski, by w 1970 r. osiąść w USA. W Stanach Zjednoczonych znana jest jako pisarka, eseistka, badaczka literatury polskiej i wykładowczyni akademicka.

W 2023 roku wydała zbiór esejów "Szymborska. Poeta poetów", natomiast w 2024 roku - tom poetycki "Odrastamy od drzewa". To z tego ostatniego pochodzi wiersz "Topoli nie ma”. W tym tygodniu w Szczecinie odbyło się spotkanie z jej poezją zorganizowane przez Uniwersytet Szczeciński. Posadzono również drzewo...

Z Anną Frajlich rozmawia Agata Rokicka.
Posłuchaj rozmowy Agaty Rokickiej
Fot. z książki Agaty Szydłowskiej „Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u”. Matriały promocyjne
Fot. z książki Agaty Szydłowskiej „Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u”. Matriały promocyjne
"Między zamieszkiwaniem, a wędrowaniem" - to hasło tegorocznej 16. edycji "Cieni zapomnianych kultur". To wydarzenie organizuje w Kołbaczu Stowarzyszenie Spichlerz Sztuki.

W programie:
  • Spotkanie z Agatą Szydłowską - badaczką, historyczką dizajnu i kuratorką, wykładowczynią na Wydziale Wzornictwa ASP w Warszawie, autorką książki „Futerał. O urządzaniu mieszkań w PRL-u”, nominowanej do Nagród Historycznych tygodnika „Polityka”.
  • Koncert „Wandering Songs” Weroniki Grozdew-Kołacińskiej, wybitnej i wielokrotnie nagradzanej pieśniarki o bułgarskich i polskich korzeniach, etnomuzykolożki. Towarzyszyć jej będzie supergrupa folkowych artystów, znanych z takich składów, jak m.in. Kapela Maliszów, Kapela Brodów czy Kapela ze Wsi Warszawa.

Z Radosławem Palusem ze Stowarzyszenia Spichlerz Sztuki o idei Cieni zapomnianych kultur i tegorocznej edycji rozmawia Agata Rokicka.

Posłuchaj 1 części rozmowy Agaty Rokickiej
Posłuchaj 2 części rozmowy Agaty Rokickiej
Fot. pixabay.com
Fot. pixabay.com
Konkurs Chopinowski odbędzie się w Warszawie za rok. A już cieszy się ogromnym zainteresowaniem. 1 października w samo południe rozpoczęła się sprzedaż biletów online i zakończyła... w pół godziny. Natomiast w kolejce do kas Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie melomani z całej Polski i świata stali przez całą noc. Nad wszystkim czuwał dyrektor Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, Artur Szklener.

Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny imienia Fryderyka Chopina to jedno z najważniejszych wydarzeń muzycznych na świecie. Konkurs organizowany jest co pięć lat. Najbliższy - dziewiętnasty - rozpocznie się dokładnie za rok.

Stojącym w kolejce po bilety i karnety towarzyszyła Dorota Piotrowska z Informacyjnej Agencji Radiowej.
Posłuchaj relacji Doroty Piotrowskiej
2345678
Promocja książki w Książnicy Pomorskiej. Fot. Małgorzata Frymus [Radio Szczecin]
Promocja książki w Książnicy Pomorskiej. Fot. Małgorzata Frymus [Radio Szczecin]
Z 9 na 10 listopada 1938 r. w całych Niemczech i niektórych miastach Austrii zapłonęły synagogi, mieszkania i sklepy żydowskie.Ten pogrom Żydów zainicjowany przez władze państwowe przeszedł do historii jako "Noc Kryształowa".

W piątek wieczorem pod szczecińskim muralem synagogi, umieszczonym na bocznej ścianie Książnicy Pomorskiej złożono kwiaty i zapalono znicze.
Dopełnieniem uroczystości była promocja wydania polskiego tłumaczenia książki Hansa - Gerda Warmanna "Panie Abrahamson, Pańska synagoga płonie! Historie do szczecińskiej historii", wydanej przez szczeciński oddział Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów.
Posłuchaj rozmowy Małgorzaty Frymus
Fragment rozmowy Agaty Rokickiej z Hansem=Gerdem Warmannem o Nocy Kryształowej w Szczecinie
"Frankenstein" fot. Piotr Nykowski
"Frankenstein" fot. Piotr Nykowski
Historia Frankensteina to opowieść o przerażającym potworze i jego stwórcy. Stała się inspiracją dla najnowszej produkcji w Teatrze Współczesnym w Szczecinie.
Premiera sztuki zatytułowanej właśnie „Frankenstein" odbyła się wczoraj na scenie przy Wałach Chrobrego. Dla młodych twórców ta postać jest metaforą współczesnego człowieka, który dla własnych zachcianek jest gotowy zniszczyć otaczający go świat.

W postać Wiktora Frankensteina wciela się Kacper Kujawa, samego Frankensteina grają: Maria Dąbrowska, Michał Lewandowski i Wojciech Sandach.
Posłuchaj relacji Małgorzaty Frymus
Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie w 2004 roku, a już rok później została wyróżniona nagrodą za Najlepszy Debiut Aktorski przez Jury Festiwalu Polskiego Filmu Fabularnego w Gdyni za "Masz na imię Justine". Za ten sam obraz na Festiwalu Filmowym w Mons w Belgii, otrzymała nagrodę za Najlepszą Rolę Kobiecą. Ta kreacja zaważyła nie tylko na jej karierze, ale i życiu.

Aktorka Anna Cieślak walczy o prawa ciężko doświadczonych kobiet, działając w Fundacji La Strada. Zapewne właśnie dlatego tak koncertowo zagrała w kolejnej odsłonie serialu "Szadź" żonę seryjnego mordercy, w którego rolę wcielał się Maciej Sztur.

Pochodzi ze Szczecina i tęskni za jego przestrzenią.
Posłuchaj rozmowy Katarzyny Wolnik-Sayny