Radio Szczecin- 1809 - Zmarł Joseph Haydn, kompozytor austriacki, najstarszy z tzw. klasyków wiedeńskich, zaliczany jest do tytanów światowej muzyki. Początkowo był tylko kapelmistrzem na dworze książąt w Eisenstadt, później jednak osiadł w Wiedniu. W latach 1791 i 1794 odbył triumfalne podróże do Londynu. Wówczas powstało 12 symfonii i dwa oratoria ("Stworzenie świata", "Pory roku"). Fragment jego „Kwartetu cesarskiego” wykorzystano jako melodię hymnu Niemiec i monarchistycznej Austrii.
- 1819 - Urodził się Walt Whitman, poeta amerykański. Był z zawodu drukarzem i publicystą. Podczas wojny secesyjnej służył ochotniczo jako sanitariusz w armii Północy. W swych wierszach podejmował problematykę człowieka jako twórcy cywilizacji oraz istoty biologicznej, głosił optymistyczne idee równości i braterstwa wszystkich stanów i ras, wyrażał wiarę w cywilizacyjną i wolnościową misję Ameryki.
- 1938 - Emisja pierwszego teleturnieju. Został wyemitowany przez brytyjską sieć BBC. Był to rozgrywany między dwiema sześcioosobowymi drużynami turniej ortograficzny, którego twórcą był Freddie Grisewood.
- 1957 - Zmarł Leopold Staff, polski poeta, dramaturg i tłumacz. Był związany ze środowiskami Lwowa i Warszawy. Początkowo bliski był mu impresjonizm i symbolizm, skłaniał się ku nietzscheanizmowi, później stał się piewcą wartości życia codziennego, humanitaryzmu, zbliżając się ku problemom życia społecznego. Po wojnie dokonał w swoich wierszach rozrachunku z doświadczeniami faszyzmu, wojny i własną twórczością. Ze względu na okresy, w jakich tworzył (Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne i okres powojenny), bywa nazywany poetą trzech pokoleń.
- 1077 - Król Henryk IV ukorzył się przed papieżem Grzegorzem VII w Canossie. Pójść do Canossy - to znaczy być zmuszonym do ukorzenia się przed przeciwnikiem. Sytuacja taka nastąpiła w styczniu 1077 roku, gdy król niemiecki, Henryk IV, musiał udać się do Włoch, do Canossy, by upokorzyć się przed papieżem i uzyskać zdjęcie klątwy. Mimo początkowego triumfu papieża, w wyniku dalszych walk w marcu 1084 roku Henryk został koronowany na cesarza, zaś Grzegorz VII opuszczony przez niektórych kardynałów, w osamotnieniu zmarł na wygnaniu w Salerno.
- 1815 - Ostatni publiczny występ Ludwika van Beethovena. Dramatem tego muzyka była utrata słuchu w wieku dojrzałym, co wprawdzie nie przeszkadzało mu w komponowaniu, lecz ogromnie utrudniało kontakty z innymi ludźmi, przede wszystkim zaś uniemożliwiało normalne występy koncertowe. Po raz ostatni publicznie Beethoven wystąpił w Wiedniu w styczniu 1815 roku, na dwanaście lat przed śmiercią.
- 1882 - Urodziła się Virginia Woolf, pisarka angielska. Pisała powieści psychologiczne, wykorzystując technikę monologu wewnętrznego („Pani Dalloway”, „Do latarni morskiej”), eseje krytycznoliterackie, których wybór ukazał się w Polsce w zbiorze „Pochyła wieża”.
- 1913 - Urodził się Witold Lutosławski, kompozytor i dyrygent. Gruntownie wykształcony, absolwent uczelni warszawskich (studiował matematykę). Pierwsze próby kompozycji podejmował już przed wojną, jednak najszerszą działalność twórczą rozwinął po roku 1945. Dyrygował największymi orkiestrami światowymi. Wykładał na uczelniach amerykańskich, szwedzkich, duńskich i brytyjskich.
- 570- Urodził się Mahomet, twórca i prorok islamu. Pochodził z kupieckiej rodziny Kurajszytów i sam zajmował się handlem. W 610 roku doznał pierwszych objawień Koranu, za pośrednictwem archanioła Gabriela, a w sześć lat później ogłosił się prorokiem islamu. Początkiem ery muzułmańskiej jest rok 622, gdy doszło do hidżry, tzn. ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny. Obecnie mahometanizm jest jedną z największych liczebnie religii świata.
- 1689 - Urodził się Monteskiusz, francuski pisarz polityczny. Zwrócił na siebie uwagę „Listami perskimi”, w których w satyrycznym świetle przedstawił społeczeństwo francuskie. Jednak największą sławę przyniosło mu dzieło „O duchu praw” (1748), w którym sformułował zasadę trójstopniowego podziału władzy na sądowniczą, ustawodawczą i wykonawczą. Teoria ta wywarła ogromny wpływa na osiemnastowieczne ustawodawstwo europejskie, a także na projekt konstytucji amerykańskiej.
- 1919 - Początek obrad konferencji pokojowej w Paryżu. Klęska Niemiec na zachodnim froncie I wojny światowej dała początek planom nowego urządzenia Europy z chwilą zakończenia działań militarnych. 18 stycznia rozpoczęła swoje obrady w Paryżu konferencja pokojowa, której głównym zadaniem było ustalenie nowego miejsca Niemiec w powojennej Europie. Istotnie, centrum naszego kontynentu zostało „urządzone” niemal na nowo. Rzesza utraciła część prowincji wschodnich, silną armię i została obciążona reparacjami. Natomiast w centrum kontynentu pozostawiono szereg kwestii nie rozwiązanych do końca, które stały się później zarzewiem wybuchu II wojny światowej. Obrady konferencji zostały zakończone podpisaniem traktatu wersalskiego 28 czerwca 1919 roku.
- 1859 - Urodził się George Curzon, polityk brytyjski. Pojęcie linii Curzona pojawiało się w naszych dziejach wówczas, gdy politycy europejscy podejmowali debatę na temat kształtu polskiej granicy wschodniej. Było tak w latach 1920-1922 i 1943-1945. Po raz pierwszy z projektem tym lord George Nathaniel Curzon, brytyjski minister spraw zagranicznych, wystąpił w lipcu 1920 roku. W ogólnym zarysie owa linia przebiegała od Suwałk, koło Grodna i Brześcia, wzdłuż Bugu aż do Przemyśla i linii Karpat. Wynik wojny polsko-bolszewickiej (1920 r.) zdezaktualizował tę propozycję, która jednak wróciła w dyplomacji w latach II wojny światowej. Linia Curzona była punktem wyjścia do rokowań politycznych prowadzonych z aliantami zachodnimi przez Związek Radziecki. Koncepcja ta, podchwycona przez rządy USA i Wielkiej Brytanii, z niewielkimi zmianami, dała podstawę do wyznaczenia po wojnie wschodniej granicy Polski, mimo gwałtownych sprzeciwów naszego rządu emigracyjnego
- 1927 - w hotelu Ambassador w Los Angeles zebrał się 36-osobowy komitet założycielski Akademii Sztuki i Techniki Filmowej (Academy of Motion Picture Arts and Sciences), powszechnie znanej dziś jako hollywoodzka Akademia Filmowa. W skład tego gremium weszli producenci, reżyserowie, aktorzy, scenarzyści i technicy filmowi. W dwa lata później pierwszy raz przyznano słynne Oskary.
- 1962 - "Titanic", w początkach XX wieku nie mający konkurenta pod względem wielkości, po kilkudziesięciu latach był już tylko świadectwem swoich czasów. 11 stycznia 1962 roku w swój dziewiczy rejs na Wyspy Kanaryjskie wyruszył znacznie większy od "Titanica" transatlantyk "France". Mierzył sobie 315 m długości, 34 m szerokości, 56 m wysokości, ważył 55 tys. ton. Zabierał ponad 2 tysiące pasażerów, a sama załoga liczyła tysiąc osób. Przede wszystkim zaś do celu podróży dotarł bezpiecznie. Dziś epoka wielkich transantlantyków minęła bezpowrotnie. Zastąpiły je statki wycieczkowe, zaś rolę szybkiego środka komunikacji międzykontynentalnej przejęło lotnictwo pasażerskie.
- 1913 - Marcel Proust opublikował utwór „W stronę Swanna”, pierwszy z serii siedmiu tomów składających się na cykl powieściowy „W poszukiwaniu straconego czasu”, dzieło życia. Pozostałe części („W cieniu zakwitających dziewcząt”, „Strona Guermantes”, „Sodoma i Gomora”, „Uwięziona”, „Nie ma Albertyny”, „Czas odnaleziony”) ukazywały się stopniowo do roku 1927. Cykl ten, łączący w sobie subtelną analizę psychologiczną z rozważaniami filozoficznymi i estetycznymi, uznawany jest za przełomowy dla XX-wiecznej powieści.
- 1960 - Zmarł Clark Gable, amerykański aktor filmowy. Był gwiazdą kina lat 30., grając głównie role amantów. Brał udział w dziesiątkach produkcji, ale do dziś kojarzony jest przede wszystkim z rolą Rhetta Butlera w słynnym obrazie V. Fleminga „Przeminęło z wiatrem” z 1939 r. i kreacją z filmu „Ich noce”, za którą uhonorowany został Oscarem. Ponadto wystąpił m.in. w „Chińskich morzach” , „Żonie czy sekretarce”, „Honorowych ludziach” i „Skłóconych z życiem”. Premiery tego ostatniego obrazu już nie doczekał. Zmarł w Hollywood na atak serca wkrótce po ukończeniu zdjęć.
- 1989 - Wielki dźwig przystąpił do demontażu zaprojektowanego przez Z. Dunajewskiego w 1951 r. pomnika Feliksa Dzierżyńskiego. Plac, na którym stał monument, noszący również imię sowieckiego działacza komunistycznego, powrócił do swojej dawnej nazwy (plac Bankowy). Wkrótce po rozbiórce warszawskiego pomnika Dzierżyńskiego w Krakowie oblano i podpalono pomnik Lenina. W tym okresie zniszczono w całej Polsce bardzo wiele pomników – za zgodą lub z inicjatywy władz miejskich, a niekiedy nawet bez nich. Niestety, przy okazji uwalniania kraju od symboli dawnego porządku zniszczono również niezaprzeczalne dzieła sztuki, m.in. pomnik autorstwa W. Hasiora ku czci poległych przy zdobywaniu Wału Pomorskiego.
- 1938 - W nocy z 9 na 10 listopada doszło do wielkiego pogromu Żydów w Niemczech i Austrii. Podczas akcji przeprowadzonej przez bojówki SA, SS i Hitlerjugend zginęło 91 osób, a setki zostało rannych. Naziści spalili lub zdemolowali 177 synagog oraz splądrowali i zniszczyli 7,5 tysiąca sklepów i warsztatów. Nazwa „kryształowa noc” albo „noc potłuczonego szkła” przyjęła się ze względu na mnóstwo stłuczonych szyb, które następnego ranka zaśmiecały ulice. Pretekstem do pogromu stał się zamach na niemieckiego dyplomatę Ernsta von Ratha, dokonany w Paryżu przez polskiego Żyda, studenta Herschela Grynszpana. Zgodnie z planem szefa niemieckiej propagandy Josepha Goebbelsa działania bojówek miały wyglądać na spontaniczną demonstrację oburzonego społeczeństwa, policja zaś otrzymała rozkaz wstrzymania się od interwencji. Następnego dnia w całym kraju aresztowano około 30 tys. najbogatszych Niemców pochodzenia żydowskiego, od których zażądano zrzeczenia się majątku albo opuszczenia kraju. Jednocześnie wprowadzono politykę segregacji rasowej, m.in. zakazano Żydom korzystania z publicznych parków. Noc kryształowa stanowiła kolejny krok w kierunku zaostrzania prześladowań ludności żydowskiej w hitlerowskich Niemczech.
- 1989 - Zaczęło się burzenia muru berliński, ponury symbol komunizmu i tzw. żelaznej kurtyny, zbudowany przez władze NRD w sierpniu 1961 r. w celu powstrzymania fali ucieczek na Zachód. W 1949 r. Berlin został podzielony między utworzone wówczas państwa RFN i NRD, pozostające w zachodniej i wschodniej strefie okupowanej przez aliantów. Centralne położenie miasta doprowadziło do jego podziału na Berlin Wschodni i Berlin Zachodni, a granicę między nimi stanowił pas umocnień o długości ponad 45 km, który tworzyły początkowo zasieki z drutu kolczastego, a następnie pilnie strzeżona ściana z betonu o wysokości 4 metrów, wyposażona w system alarmowy i automaty samostrzelające. Przy próbie ucieczki do RFN zginęło w okolicach muru niemal 200 osób. Kryzys rządów komunistycznych w 1989 r. doprowadził do otwarcia granicy i manifestacyjnego rozbierania znienawidzonego muru. Obecnie znajduje się w Berlinie jedynie jego fragment, zachowany jako pomnik historii.
- 1755 - Urodziła się Maria Antonina, królowa Francji, żona Ludwika XVI. W latach 1781–1786 wywierała ogromny wpływ na politykę swojego kraju. Ze względu na rozrzutność i kontrowersyjne wypowiedzi (np. na wieść, że lud Paryża burzy się z powodu braku chleba, miała powiedzieć: „Jeśli brakuje im chleba, niech jedzą ciastka”) nie cieszyła się sympatią poddanych. W czasie rewolucji francuskiej zabiegała o interwencję wojsk austriackich. Podczas dyktatury jakobinów została w 1792 r. osadzona razem z mężem w więzieniu, skazana na śmierć i ścięta na gilotynie.
- 1859 - John Brown został skazany na śmierć. Abolicjonista amerykański, bojownik o prawa ludności murzyńskiej, podczas referendum w stanie Kansas, w którym mieszkańcy mieli się opowiedzieć za lub przeciw legalnemu niewolnictwu na tym terenie, brał wraz z synami udział w krwawych zamieszkach. W 1959 r., stojąc na czele oddziału złożonego z 16 białych i 155 murzynów, próbował zorganizować powstanie niewolników. Po niespełna 2 dniach siedzibę Browna na jego farmie, gdzie mieściła się kwatera dowodzenia, zdobył oddział US Marines. Sądzony za morderstwo, zorganizowanie powstania niewolników i porwanie został 2 listopada 1859 r. skazany na śmierć przez powieszenie, a wyrok wykonano miesiąc później. Śmierć Browna odbiła się szerokim echem w całej Europie, swój wiersz poświęcił mu m.in. Cyprian Norwid („Do obywatela Johna Brown”).
- 1950 - Zmarł George Bernard Shaw, angielski dramatopisarz, krytyk i publicysta pochodzenia irlandzkiego, należał do elity intelektualnej Europy przełomu wieków XIX i XX. Zasłynął jako autor 53 dramatów, w których poddawał krytyce współczesne porządki społeczne i fałszywą moralność (m.in. „Szczygli zaułek”, 1892; „Profesja pani Warren”, 1898; „Major Barbara”, 1905). Jego najsłynniejszym utworem jest „Pigmalion” (1913), przerobiony po latach na słynny musical „My Fair Lady” (1964). Shaw był bystrym obserwatorem, mistrzem aforyzmu i paradoksu. W 1925 r. został wyróżniony literacką Nagrodą Nobla. Do końca długiego życia zachowywał humor, werwę, cięty język, z czasem stając się postacią niemalże mityczną. Umarł w swoim domu na wsi niedaleko Londynu. Dziś uważany jest za jednego z najwybitniejszych dramaturgów XX w.
- 490 p.n.e. - Bitwa pod Maratonem. 21 września 490 r. p.n.e. w okolicach Maratonu, miejscowości położonej w Attyce, Ateńczycy pod wodzą Miltiadesa, wspierani przez Platejczyków, pokonali armię perską. Według legendy z pola bitwy przybiegł do Aten goniec, aby przekazać Ateńczykom wieść o zwycięstwie. Po osiągnięciu celu posłaniec zmarł z wycieńczenia, przebiegłszy dystans ok. 42 km. Na pamiątkę tych wydarzeń usypano wielki kurhan, a w czasach nowożytnych zaczęto organizować biegi długodystansowe zwane maratonami.
- 1792 - Obalenie monarchii we Francji. W drugiej połowie XVIII wieku we Francji doszło do wielkich napięć społecznych wynikających z kryzysu finansowego monarchii, ucisku podatkowego i pogłębiającej się niechęci do absolutyzmu orazprzywilejów stanowych. W lipcu 1789 r. doszło w końcu do wybuchu – lud paryski zdobył Bastylię, twierdzę będącą symbolem znienawidzonego reżimu. We wrześniu 1791 r. Francja została przekształcona w monarchię konstytucyjną, a w kwietniu następnego roku wypowiedziała wojnę Austrii, a następnie Prusom. Niepowodzenia wojsk francuskich, chaos gospodarczy, głód i nędza spowodowały bunty ludności, zwłaszcza w Paryżu. Król Ludwik XVI został uwięziony, a nowo wybrany Konwent Narodowy dnia 22 września 1792 r. proklamował we Francji tzw. I Republikę. Króla oskarżonego o zdradę państwa skazano na śmierć i stracono wraz z żoną Marią Antoniną. Wydarzenia we Francji były ogromnym wstrząsem dla monarchii europejskich, które zawiązały wkrótce koalicję antyfrancuską, zmierzającą do obalenia rewolucji. Po okresie wojen i terroru wewnętrznego władzę w kraju przejął wtedy Napoleon Bonaparte, który przekształcił republikę w cesarstwo.
- 1866 - Urodził się Herbert George Wells, pisarz angielski, entuzjasta postępu naukowo-technicznego, zasłynął w 1895 r. jedną z pierwszych powieści fantastycznonaukowych pt. „Wehikuł czasu”, w której przedstawił wizję różnych etapów rozwoju życia na Ziemi. Trzy lata później napisał kolejną słynną powieść „Wojna światów” (1898), opowiadającą o walce z najazdem Marsjan, usiłujących podbić Ziemię. Z czasem Wells zaczął pisać również realistyczne powieści obyczajowe („Historia pana Polly”, 1910) i reportaże społeczno-polityczne („Rosja we mgle”, 1920), był również autorem popularnej „Historii świata” (1920). W 1934 r. opublikował „Próbę autobiografii” (1934), w której scharakteryzował siebie i wiele znanych osób z ówczesnego establishmentu.
- 1934 - Urodził się Leonard Cohen, poeta i pieśniarz kanadyjski pochodzący z rodziny polskich Żydów. Studiował ekonomię w Montrealu i literaturę w Columbia University w Nowym Jorku. Debiutował w 1956 r. jako poeta związany z miejscową bohemą artystyczną, następnie opublikował kolejne zbiory poezji, m.in. „Szkatułkę z ziemią” (1961), „Kwiaty dla Hitlera” (1964) i „Pasożyty nieba” (1966), napisał też dwie, wysoko oceniane powieści „Ulubiona gra” (1963) i „Piękni przegrani” (1966). W połowie lat 60. zaczął komponować piosenki i wykonywać je na kameralnych koncertach w klubach i na festiwalach, wreszcie w 1968 r. wydał swoją pierwszą płytę „The Songs Of Leonard Cohen”, z takimi utworami jak „Suzanne”, „So Long, Marianne” i „Famous Blue Raincoat”. Cohen, obdarzony głębokim, niskim głosem, piszący nastrojowe, przepojone erotyzmem ballady, stał się wkrótce najsłynniejszym śpiewającym poetą świata. Szczyt jego popularności nastąpił w latach 80., m.in. dzięki płytom „Various Positions” (1984) i „I’m Your Man” (1988), zawierającym takie utwory jak „Dance Me To The End Of Love”, „I’m Your Man” i „Take This Waltz”.
- 1927 - Zmarła Isadora Duncan, tancerka amerykańska. Była żoną rosyjskiego poety Siergieja Jesienina. Wykonywała tzw. taniec wyzwolony, interpretując trudną do tańczenia muzykę poważną (m.in. Chopina, Schuberta i Brahmsa). Występowała zazwyczaj boso, w krótkiej tunice, a jej własny, nowatorski styl sprawił, że artystka uważana jest obecnie za współtwórczynię tańca nowoczesnego. Zmarła tragicznie 14 września 1927 r., uduszona własnym szalem, który wplątał się w szprychy koła jej samochodu. Pozostawiła po sobie pamiętnik „Moje życie” (1930).
- 1929 - Utworzenie Centrolewu. Przewrót majowy, przeprowadzony w 1926 r., uaktywnił opozycję antysanacyjną, która z czasem przeszła do etapu formowania bloku politycznego. We wrześniu 1930 r. powstał sojusz polityczny złożony z klubów sejmowych sześciu stronnictw centrum i lewicy parlamentarnej. Centrolew utworzyły m.in. Chrześcijańska Demokracja, Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” i Polska Partia Socjalistyczna. W czerwcu 1930 r. zorganizowano w Krakowie Kongres Obrony Praw i Wolności Ludu, domagający się ustąpienia rządu Józefa Piłsudskiego i utworzenia konstytucyjnego rządu opartego na zaufaniu społeczeństwa. Wkrótce doszło do aresztowań członków Centrolewu, a na początku 1931 r. nastąpił rozpad sojuszu. Czołowymi działaczami tego bloku byli m.in. Stanisław Dubois, Adam Ciołkosz, Wincenty Witos i Wojciech Korfanty.
- 2000 - Zmarł Jerzy Giedroyć, polski publicysta i działacz emigracyjny. W latach 1929–1939 był urzędnikiem ministerialnym i redaktorem pisma „Bunt Młodych”, przekształconego w 1937 r. w tygodnik „Polityka”. Podczas II wojny światowej służył m.in. w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich na Bliskim Wschodzie, walczącej w Tobruku, a potem w 2. Korpusie Polskim, gdzie był m.in. kierownikiem Wydziału Czasopism i Wydawnictw Wojskowych. W 1946 r. założył w Rzymie Instytut Literacki, który następnie przeniósł do Paryża. Instytut wydawał m.in. słynny miesięcznik „Kultura”, prowadził także liczne serie wydawnicze prezentujące m.in. utwory pisarzy emigracyjnych i dzieła wstrzymane w Polsce przez cenzurę. Giedroyc był zwolennikiem dobrosąsiedzkich stosunków między Polską a Litwą i Ukrainą, otrzymał wiele odznaczeń i nagród od władz polskich, litewskich i francuskich. Był człowiekiem cieszącym się wielkim autorytetem i uznaniem. W 1994 r. opublikował książkę „Autobiografia na cztery ręce” (1994).
Józef Chełmoński - "Babie lato", 1875, olej na płótnie, Muz.Narodowe, Warszawa"
- 1199 - Zmarł król Ryszard Lwie Serce. Postać angielskiego króla jest tematem wielu rycerskich legend i opowieści. Ryszard pochodził z dynastii Plantagenetów, był synem Henryka II. Władał początkowo częścią francuskich posiadłości dynastii, a potem w przymierzu z królem Francji zaczął występować przeciw ojcu. W latach 1190–1192 walczył z Saladynem, dowodząc jedną z trzech wypraw III krucjaty. W 1191 r. opanował Cypr, uczestniczył też w zdobyciu Akki, a potem do 1192 r. walczył z Saladynem o przywrócenie Królestwa Jerozolimskiego. W drodze powrotnej został uwięziony w Niemczech i zmuszony przez cesarza Henryka VI do zapłacenia okupu i złożenia hołdu. Później toczył walki we Francji z Filipem II Augustem i zmarł w wyniku ran odniesionych podczas oblężenia zamku Chalus. Ryszard Lwie Serce był opromieniony sławą i uważany za ideał króla-rycerza, jego rządy w Anglii sprawiły jednak, że pozostawił po sobie państwo zubożałe i osłabione.
- 1901 - Urodził się Marian Hemar, pisarz i satyryk. Marian Hemar to artystyczny pseudonim Mariana Heschelesa (1901–1972), pisarza, satyryka i kierownika teatrów rozrywkowych w międzywojennej Warszawie, m.in. słynnego „Qui pro Quo”. Szczególnie znane i popularne były coroczne szopki polityczne Hemara pisane wspólnie z Julianem Tuwimem, Janem Lechoniem i Antonim Słonimskim. W latach II wojny światowej Hemar znalazł się na emigracji, a w 1942 r. zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Nadal pisał wiersze satyryczne i patriotyczne, a także teksty piosenek. Był człowiekiem dynamicznym i pełnym humoru. Do końca życia prowadził cotygodniowy kabaret radiowy na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, w którym wygłaszał wierszowany komentarz satyryczny do bieżących wydarzeń.
- 1909 - Pierwszy człowiek na Biegunie Północnym. 6 kwietnia 1909 r. amerykański oficer marynarki, a zarazem badacz polarny Robert Peary (1856–1920) jako pierwszy człowiek dotarł do Bieguna Północnego. Jego relacja z tej wyprawy została opublikowana w 1911 r. W ciągu swej aktywnej działalności badawczej Peary zorganizował w sumie osiem wypraw arktycznych, podczas których dotarł m.in. do najdalej wysuniętego na północ krańca Grenlandii, czyli do przylądka Morris Jesup.
- 1914 - Zmarł Józef Chełmoński. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu w polskim malarstwie. Podczas pobytu w Monachium związał się z tamtejszą polską kolonią artystyczną, skupioną wokół Józefa Brandta i Maksymiliana Gierymskiego. Po powrocie do Polski osiadł we wsi Kuklówka i zajął się przedstawianiem realizmu życia i pejzażu wiejskiego. Powstało wówczas wiele nastrojowych i dynamicznych obrazów, wśród nich „Czwórka” (1881), „Sprawa u wójta” (1873), a także słynne „Babie lato” (1875) i „Bociany” (1900).
