Radio Szczecin![Fot. Maciej Papke [Radio Szczecin]](../serwis_informacyjny/pliki/2021/2021-08-01_162783560310.jpg)
Fot. Maciej Papke [Radio Szczecin]
- 10 rok przed naszą erą - Urodził się Klaudiusz, cesarz rzymski od 41 roku, przedstawiciel dynastii juliańsko-klaudyjskiej. Sprzymierzeniec wyzwoleńców, skory do nadawania obywatelstwa rzymskiego, zdobywca Brytanii. Robert Graves poświęcił mu dwutomową powieść - "Ja Klaudiusz" oraz "Klaudiusz i Messalina".
- 527 - Justynian I Wielki został cesarzem bizantyjskim. Przyczynił się do ogromnego rozwoju gospodarczego, kulturalnego i militarnego Bizancjum. Był fundatorem kościołów, między innymi bazyliki Hagia Sofia, a także reformatorem administracji państwowej. Podjął próbę odzyskania władzy nad dawnym terytorium Cesarstwa Rzymskiego, która zakończyła się niepowodzeniem.
- 1520 - Urodził się Zygmunt II August, król Polski, Wielki Książę Litewski. Był ostatnim z rodu Jagiellonów. Król Polski od 1548 roku, władca zjednoczonego państwa - Rzeczypospolitej Obojga Narodów od podpisania Unii Lubelskiej w 1569 roku. Okres jego panowania zaznaczył się wielkim rozkwitem kultury, nauki i sztuki. Król podjął decyzję o rozbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie i o postawieniu pierwszego stałego mostu na Wiśle. Zmarł 7 lipca 1572 roku.
- 1589 - Król Francji i były król Polski Henryk III Walezy został śmiertelnie zraniony nożem przez dominikanina Jacques'a Clémenta. Mordercę zlinczowali na miejscu strażnicy. Henryk III zmarł rankiem następnego dnia w wyniku odniesionych ran. Zakonnik uznany został za męczennika, a jego czyn wychwalany był przez papieża Sykstusa V, który wcześniej ekskomunikował Walezego. Rozważano nawet kanonizację Clémenta.
- 1701 - Zmarł Jan Chryzostom Pasek, szlachcic, żołnierz, autor "Pamiętników", w których opisywał swą służbę Rzeczpospolitej oraz życie codzienne szlachty. "Pamiętniki" zawierające rubaszne gawędy, mowy, pieśni i przyśpiewki, paszkwile, makaronizmy, weszły do kanonu polskiej literatury.
- 1774 - Joseph Priestley, angielski chemik, odkrył gaz, który nazwał "nowym gatunkiem powietrza". Był to tlen. Naukowiec odkrył też: amoniak, tlenek węgla, chlorowodór, kwas siarkowy i dwutlenek siarki, tlenek azotu, uzyskał wodę sodową i podtlenek azotu.
- 1779 - Urodził się Francis Scott Key, amerykański poeta, autor słów hymnu USA. Słowa wiersza, który później został hymnem, napisał podczas wojny brytyjsko - amerykańskiej we wrześniu 1814 roku. "Obrona Fortu McHenry" została wydrukowana pierwszy raz 20 września 1814 roku, a hymnem została ogłoszona 3 marca 1831 roku przez Kongres Stanów Zjednoczonych. Key był zdecydowanie przeciwny wojnie brytyjsko-amerykańskiej, głównie z powodów religijnych. Nie przeszkodziło mu to jednak służyć czynnie w 1813 roku przez 13 dni w kompanii artylerii.
- 1786 - Brytyjska astronom Caroline Herschel, jako pierwsza kobieta odkryła kometę. W następnym roku brytyjski król Jerzy III przyznał jej, jako pierwszej kobiecie oficjalne stanowisko naukowe i pensję w wysokości 50 funtów rocznie na kontynuowanie prac. Łącznie w latach 1786-1797 odkryła osiem komet, w tym powracającą w okolice Słońca kometę Enckego, o której nie wiedziano wówczas jeszcze, że jest kometą okresową.
- 1819 - Urodził się Herman Melville, amerykański pisarz, autor powieści "Moby Dick". Pomysł do jej napisania pisarz zaczerpnął z prawdziwej historii statku wielorybniczego "Essex". Przedstawił w niej obraz społeczności wielorybników oraz zawarł alegorię odwiecznej walki dobra ze złem. Jego inne znane powieści to: "Biały kubrak" i "Oszust". Melville umarł w całkowitym zapomnieniu. Obecnie jest uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy amerykańskich.
- 1834 - Senat Wolnego Miasta Krakowa zakazał wypasu bydła na Plantach. 14 lat wcześniej podjęto decyzję o utworzeniu na tym obszarze "ogrodów miejskich", czyli plant. Obecnie park miejski w Krakowie otaczający Stare Miasto ma powierzchnię 21 hektarów i długości czterech kilometrów.
- 1844 - W Berlinie otwarto ogród zoologiczny. Pierwsze gatunki zwierząt zostały podarowane przez króla Prus Fryderyka Wilhelma IV Hohenzollerna z menażerii oraz ptaszarni Tiergarten. W czasie II wojny światowej tereny ogrodu zostały doszczętnie zniszczone. Przetrwało jedynie 91 zwierząt. Obecnie w pomieszczeniach zoo znajduje się blisko 14 tysięcy zwierząt z 1,5 tysiąca różnych gatunków. Wszystkie znajdują się na 35 hektarach w historycznych klatkach.
- 1861 - W brytyjskim dzienniku "The Times" została opublikowana pierwsza na świecie prognoza pogody.
- 1909 - Urodził się Henryk Worcell, pisarz, autor powieści "Zaklęte rewiry", która została wydana w 1936 roku i od razu wzbudziła uznanie krytyków. Po wojnie utrwalał w licznych opowiadaniach i publikacjach prasowych życie polskich osadników w poniemieckich wsiach na ziemi kłodzkiej: "Grzech Antoniego Grudy", "Widzę stąd Sudety", "U nas inaczej", "Wieczory pod lipą". Henryk Worcell współpracował z Urzędem Bezpieczeństwa w latach 1949-1955 oraz z SB w latach 1964-1973.
- 1920 - Urodził się Bohdan Osadczuk, ukraiński publicysta i dziennikarz, sowietolog, badacz historii Europy Środkowo-Wschodniej. Członek Rady Kolegium Europy Wschodniej imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego. W czerwcu 1950 uczestniczył w berlińskim antykomunistycznym Kongresie Wolności Kultury, gdzie poznał Jerzego Giedroycia i Józefa Czapskiego. Odznaczony Orderem Orła Białego w 2001 roku.
- 1936 - Urodził się Yves Saint Laurent, francuski projektant mody. Wprowadził modę na tweedowe marynarki, stworzył smoking dla kobiet, a także wypromował skórzane kurtki i wysokie buty - ubranie bitników. Zmarł 1 czerwca 2008 roku. 85 rocznica
- 1944 - Wybuchło Powstanie Warszawskie. Ponad 36 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej wraz z oddziałami Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Ludowej rozpoczęło natarcie na obiekty, zajmowane przez Niemców w siedmiu obwodach Warszawy. Bój o wyzwolenie miasta, z ogromnym zaangażowaniem mieszkańców Warszawy, trwał 63 dni. Pomimo pierwszych sukcesów powstańców i opanowaniu kilku kluczowych dzielnic, we wrześniu Niemcy zajęli Stare Miasto, Żoliborz, Mokotów i Śródmieście. Wobec wyczerpania amunicji i żywności oraz braku pomocy stacjonującej na Pradze Armii Czerwonej, 3 października podpisano akt kapitulacji. Powstańcy poszli do niewoli. Niemcy deportowali mieszkańców stolicy, kierując część do obozów koncentracyjnych i obozów pracy. Opustoszałe miasto zostało zburzone i spalone. W czasie powstania zginęło od 16 do 18 tysięcy powstańców. Straty wśród osób cywilnych wyniosły, według różnych źródeł, od 150 do 200 tysięcy osób.
