Święto ma charakter dziękczynny za szczególną rolę Maryi w dziejach narodu polskiego. W przekonaniu wiernych jest ona obrończynią najwyższych wartości - wiary, obyczajów chrześcijańskich, ducha, kultury i języka ojczystego.

Na Jasnej Górze o godzinie 11 zostanie odprawiona msza święta odpustowa, pod przewodnictwem prymasa Wojciecha Polaka. Wezmą w niej udział polscy biskupi, którzy następnego dnia rozpoczną 386. Zebranie Plenarne Episkopatu Polski.

Święto Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej zostało ustanowione w 1904 roku przez papieża Piusa X. Jest obchodzone z inicjatywy kapucyna i teologa, błogosławionego Honorata Koźmińskiego, który po upadku Powstania Styczniowego starał się zjednoczyć naród wokół Maryi Królowej Polski.

W środę mija także 64. rocznica Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego, uroczyście wygłoszonych w 1956 roku w Częstochowie. Tekst przyrzeczenia napisał w Komańczy prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński podczas internowania przez komunistyczne władze. W czasie uroczystości na Jasnej Górze o osobie uwięzionego prymasa przypominał pusty fotel, na którym leżała wiązanka biało-czerwonych kwiatów.

Częstochowa, gdzie od 1384 roku znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, nazywany też "Czarną Madonną" ze względu na ciemną karnację Maryi i Dzieciątka, ma dla Polaków szczególne znaczenie. Jasna Góra szybko stała się jednym z najważniejszych miejsc kultu religijnego w kraju. Odwiedzali ją królowie, między innymi Kazimierz Jagiellończyk, Stefan Batory czy Jan III Sobieski.

Od XV stulecia datuje się powszechny w naszym kraju kult Maryi jako Królowej Polski. Wstawiennictwu Matki Częstochowskiej przypisywano zwycięstwo nad Szwedami i cudowną obronę Jasnej Góry w XVII wieku, a także wygraną nad bolszewikami Bitwę Warszawską w sierpniu 1920 roku. Od 20-lecia międzywojennego, za zgodą Stolicy Apostolskiej, w polskim tekście litanii loretańskiej znajduje się dodatkowe wezwanie - "Królowo Polski".

Co roku sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej odwiedza ponad 4 miliony pielgrzymów. Liczącej kilkaset lat tradycji pielgrzymowania na Jasną Górę nie przerwał nawet okres zaborów, a w czasach komunizmu była ona wyrazem manifestacji religijno-patriotycznej.

Do Czarnej Madonny przybywali też papieże - sześciokrotnie podczas pontyfikatu Jan Paweł II, Benedykt VI - w 2006 oraz Franciszek w 2016 roku.