Rozmowy nieuczesane
Radio SzczecinRadio Szczecin » Rozmowy nieuczesane
„By dojść do źródła, trzeba płynąć pod prąd.” To jedna z „Myśli nieuczesanych” genialnego aforysty, Stanisława Jerzego Leca.

Wojciech Lizak i Marian Kalemba - ci dwaj panowie w myśleniu o historii zdają się płynąć pod prąd, a w każdym razie nie podążają utartymi ścieżkami, którymi przywykliśmy poruszać się. Nieznane lub mniej znane, a czasem skrzętnie ukrywane fakty, próba innego spojrzenia na wydarzenia i postaci ważne dla Szczecina i Pomorza Zachodniego w „Rozmowach nieuczesanych”.

„Rozmowy nieuczesane”- o niezwykłych wydarzeniach, ważnych postaciach oraz tajemnicach Szczecina i Pomorza Zachodniego - w każdą niedzielę po godzinie 17.30. Zaprasza - Agata Rokicka.
Park na pocztówce z 1941 roku.
Park na pocztówce z 1941 roku.
Park Stefana Żeromskiego usytuowany jest w samym centrum Szczecina, tuż obok reprezentacyjnych Wałów Chrobrego. W odróżnieniu od Parku Kasprowicza powstawał stopniowo, przez lata.

"Marzenie Pana Ardanta". Wspólnie z Wojciechem Lizakiem i Marianem Kalembą zapraszamy na drugą część "Rozmów nieuczesanych" o Parku Żeromskiego.
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 130 (Marzenie Pana Ardanta. Część 2)
Fontanna na pocztówce z lat 1905-1910. Fot. pomeranica.pl
Fontanna na pocztówce z lat 1905-1910. Fot. pomeranica.pl
Planowana jest rewitalizacja szczecińskiego parku Stefana Żeromskiego. To ostatni moment na wyrażenie swojej opinii na temat wyglądu i funkcji tego miejsca. Jeszcze tylko do środy (16 października) trwają konsultacje społeczne. Warto więc wypełnić ankietę na stronie konsultuj.szczecin.pl.

A tymczasem my wyruszamy do przeszłości tego miejsca - do czasów, gdy w głowie żołnierza napoleońskiego, majora Ardanta powstała myśl, by założyć park.

Marian Kalemba, Wojciech Lizak i Agata Rokicka, zapraszamy.
Łasztownia. Fot. Maciej Papke [Radio Szczecin/Archiwum]
Łasztownia. Fot. Maciej Papke [Radio Szczecin/Archiwum]
Łasztownia, Szczecin. Fot. Wojciech Ochrymiuk [Radio Szczecin/Archiwum]
Łasztownia, Szczecin. Fot. Wojciech Ochrymiuk [Radio Szczecin/Archiwum]
Otwarcie Starej Rzeźni na Łasztowni 20 marca 2015 r. W środku, z mikrofonem - Pani Laura Hołowacz. Zdjęcie ze strony Moja Łasztownia
Otwarcie Starej Rzeźni na Łasztowni 20 marca 2015 r. W środku, z mikrofonem - Pani Laura Hołowacz. Zdjęcie ze strony Moja Łasztownia
Swoją Łasztownię ma Królewiec, Amsterdam, Elbląg, Wismar, Gdańsk, Stralsund, Lubeka, Rostock i Ryga. Szczecińska Łasztownia do II wojny światowej tętniła życiem, nie tylko portowym. W latach 1942–1944, w wyniku kilkukrotnych nalotów lotnictwa alianckiego na Szczecin, wyspa, została doszczętnie zniszczona.

Powojenna historia Łasztowni w „Rozmowach nieuczesanych”. Zapraszają Marian Kalemba, Wojciech Lizak i Agata Rokicka.
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 128 (Łasztownia. Powrót)
Z portu na Łasztowni. Fot. ryciny Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Z portu na Łasztowni. Fot. ryciny Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Mapa Szczecina z 1919 roku. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Mapa Szczecina z 1919 roku. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Listy 1942/1943 r. z Łasztowni. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Listy 1942/1943 r. z Łasztowni. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Fot Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Powracamy do tematu Łasztowni. Ta szczecińska wyspa, wykorzystywana od wieków jako przestrzeń portowa, zmieniała się w czasie. Na przełomie XIX i XX wieku XVIII-wieczna zabudowa w większości została zastąpiona nową, powstałą w stylu secesyjnym. Budowano również fabryki i zakłady produkcyjne, np. cukrownię, która po wojnie funkcjonowała jako fabryka czekolady. Unoszący się w rejonie Trasy Zamkowej, bulwarów, a nawet Wałów Chrobrego zapach czekolady stał się wizytówką Szczecina.
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 127 (Łasztownia. Brzuch miasta)
Od lewej: Marian Kalemba i Wojciech Lizak. Rzut oka na Łasztownię. Po lewej stronie Wojciecha Lizaka - jeden z najstarszych sztychów przedstawiających Łasztownię. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Od lewej: Marian Kalemba i Wojciech Lizak. Rzut oka na Łasztownię. Po lewej stronie Wojciecha Lizaka - jeden z najstarszych sztychów przedstawiających Łasztownię. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Mapa z okresu szwedzkiego. Ze zbiorów Wojciecha Lizaka.Łasztownia (dawniej Lastadia) - to wyspa położona praktycznie w centrum miasta, a jednak przez lata była od niego odcięta. Po wojnie ta pełna tajemnic przestrzeń niszczała, była coraz bardziej zapomniana, Teraz zmienia się na naszych oczach. Łasztownia - przedwczoraj, wczoraj i dziś. Marian Kalemba, Wojciech Lizak i Agata Rokicka
Mapa z okresu szwedzkiego. Ze zbiorów Wojciecha Lizaka.Łasztownia (dawniej Lastadia) - to wyspa położona praktycznie w centrum miasta, a jednak przez lata była od niego odcięta. Po wojnie ta pełna tajemnic przestrzeń niszczała, była coraz bardziej zapomniana, Teraz zmienia się na naszych oczach. Łasztownia - przedwczoraj, wczoraj i dziś. Marian Kalemba, Wojciech Lizak i Agata Rokicka
Pamiątki z Łasztowni. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Pamiątki z Łasztowni. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Mapa Szczecina. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Mapa Szczecina. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Łasztownia (dawniej Lastadia) - to wyspa położona praktycznie w centrum miasta, a jednak przez lata była od niego odcięta. Po wojnie ta pełna tajemnic przestrzeń niszczała, była coraz bardziej zapomniana, Teraz zmienia się na naszych oczach.

Łasztownia - przedwczoraj, wczoraj i dziś. Marian Kalemba, Wojciech Lizak i Agata Rokicka zapraszają na wędrówkę po wyspie i... po czasie.
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 126 (Łasztownia - przedwczoraj, wczoraj i dziś)
Cmentarz jeńców francuskich przy ul. Litewskiej - fragment z mapy 1938 r. Źródło - Grecki H., Cmentarze Szczecina - karty cmentarzy wykonane na zlecenie Biura Dokumentacji Zabytków i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Szczecin 1996
Cmentarz jeńców francuskich przy ul. Litewskiej - fragment z mapy 1938 r. Źródło - Grecki H., Cmentarze Szczecina - karty cmentarzy wykonane na zlecenie Biura Dokumentacji Zabytków i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Szczecin 1996
Dawny cmentarz gminy francuskiej w dzisiejszym parku Żeromskego. Kopiec Napoleona. Cmentarz jeńców francuskich przy ul. Litewskiej – nieistniejąca nekropolia, gdzie pochowano jeńców z okresu wojny prusko – francuskiej 1870/1871 r.

Czy w Szczecinie zachowały się jeszcze inne ślady francuskiej obecności w Szczecinie? O tym w "Rozmowach nieuczesanych". Agata Rokicka, zapraszam w imieniu Wojciecha Lizaka i Mariana Kalemby, który - przypomnijmy - jest wiceprezesem Alliance Française Szczecin.
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 125 (Francuskie ślady w Szczecinie. Część 2)
Wzgórze Napoleona, fot. Rada Osiedla Zawadzkiego - Klonowica
Wzgórze Napoleona, fot. Rada Osiedla Zawadzkiego - Klonowica
Francuski okres w dziejach Szczecina przypada na lata 1806-1813. Wiązało się to ze zwycięskimi kampaniami wojsk Napoleona Bonaparte.

Jednak Francuzi w Szczecinie pojawiali się i wcześniej. W 1721 roku Fryderyk Wilhelm I, rok po formalnym przejęciu miasta przez Prusy, zdecydował o powstaniu gminy francuskiej. Liczne przywileje otrzymane od władcy Prus zachęcały do osiedlania się w Szczecinie. Skorzystali z tego francuscy hugenoci. Z przyczyn religijnych byli prześladowani we własnym kraju, szukali więc nowego, bezpiecznego miejsca do życia.

O francuskich śladach w Szczecinie - w kolejnych "Rozmowach nieuczesanych".
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 124 (Francuskie ślady w Szczecinie)
Ul. Ku Słońcu przy Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Fot. Piotr Sawiński [Radio Szczecin/Archiwum]
Ul. Ku Słońcu przy Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Fot. Piotr Sawiński [Radio Szczecin/Archiwum]
Ku Słońcu czy gen. Świerczewskiego? Oswajanie przestrzeni czy polityczne ukłony i hołdy?

Po 19.30 zapraszam na ostatni spacer ulicami Szczecina. W imieniu Nieuczesanych Mariana Kalemby i Wojciecha Lizaka - Agata Rokicka. A za tydzień już "Nieuczesane" o 17.30.
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 123 (Ulice Szczecina. Ostatni spacer)
Zabytkowa tabliczka na szczecińskich Pomorzanach. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Zabytkowa tabliczka na szczecińskich Pomorzanach. Fot. Agata Rokicka [Radio Szczecin]
Pierwotnie nazwy ulic i placów informowały o ich cechach. Stad te wszystkie ulice: Krótkie, Długie, Wielkie, Piaszczyste. Czasem nazwa odnosiła się do cechu, którego przedstawiciele zamieszkiwali to miejsce - np. Szewska, Garbarska, Piekarska, Stolarska, Rybacka itp. Bywało, że nazwa pochodziła od ważnego miejsca lub instytucji, które tu się mieściły, typu: Cmentarna, Szkolna, Szpitalna, Kościelna.

Rzecz jasna wiele ulic, placów i alei ma nazwy upamiętniające zasłużonych ludzi i ważne wydarzenia. Przed nami ulicznych impresji ciąg dalszy.
ROZMOWY NIEUCZESANE - odc. 122 (Uliczne impresje)
1234567