Wesołych Świąt! Wielkanoc to dobry czas na "Rozmowy nieuczesane".

"Szczecinianie stulecia" - to tytuł książki wydanej w 2000 roku, prezentującej sylwetki 79 postaci związanych z naszym miastem. Stanowi efekt konkursu zorganizowanego przez szczeciński oddział "Gazety Wyborczej". Czytelnicy "Gazety", telewidzowie szczecińskiego ośrodka TVP oraz słuchacze Radia Szczecin dokonali wyboru szczecinianina stulecia. Wśród kandydatów byli zarówno Niemcy, jak i Polacy. Trzecią pozycję na liście uzyskał Friedrich Ackermann, który 1907 roku został wybrany na nadburmistrza Szczecina i pracował na tym stanowisku przez niemal 24 lata. Przyczynił się do rozwoju portu handlowego, sfinalizował budowę reprezentacyjnej części miasta według wizji Hakena – „Tarasów Hakena” (dzisiaj – Wały Chrobrego). Otworzył nowy cmentarz, znany dzisiaj jako Cmentarz Centralny, założył muzeum oraz bardzo popularne przed wojną kino Urania. Dr Wojciech Lizak ma mu jednak sporo do zarzucenia.

Co zrobić z niemiecką przeszłością Szczecina? Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób buduje ona tożsamość miasta?
Bywa że ten "kłopotliwy spadek" ma nieco nalaną, ale w gruncie rzeczy dobrotliwą twarz mężczyzny ze zdjęcia. Kim jest ten elegancko ubrany pan w kapeluszu, muszce i z laseczką, wychodzący z obrośniętego bluszczem domu w bogatej dzielnicy Berlina, by wyprowadzić psa na spacer? Jaki ma związek ze Szczecinem? O tym między innymi w niedzielę o 17.40.

Filmy Dity Parlo, książki Alfreda Döblina, obrazy Julo Levina, automobile rodziny Stoewerów, muzyka Carla Loewego, fotografie Maxa Dreblowa, wynalazek znieczulenia miejscowego Carla Ludwiga Schleicha... To dokonania niemieckich artystów, naukowców czy przedsiębiorców urodzonych lub mieszkających i działających w Szczecinie. A nie, przepraszam - w Stettinie.
W Szczecinie wiele się zmienia, lecz jedno pozostaje niezmienne - dyskusja na temat tożsamości miasta. Na ile tworzy ją lub wpływa na nią niemiecka historia Szczecina?

Ku Słońcu, Mickiewicza, Łukasińskiego, Wojska Polskiego, Potulickiej, Piastów, Piotra Skargi, Żołnierskiej i Metalowej - to ulice i aleje Szczecina, przy których znajdują się koszary.
Szczecińskie garnizony to obszerny temat, nie tylko dlatego, że komendy: "baczność" i "spocznij" wydawano tu w różnych językach.
O pruskiej i niemieckiej historii garnizonu Szczecin - w tym odcinku "Rozmów nieuczesanych".

W październiku 1949 roku powstała Niemiecka Republika Demokratyczna. Dość szybko powstał hymn nowego państwa. "Powstając z ruin” to pieśń, do której muzykę skomponował Hanns Eisler, a tekst napisał Johannes Becher, późniejszy minister edukacji Niemieckiej Republiki Demokratycznej.
"Niech pokój i szczęście panuje
W Niemczech, naszej Ojczyźnie.
Cały świat tęskni za pokojem,
Podajcie ludom swą dłoń.
Kiedy zjednoczymy się w braterstwie,
Pokonamy wrogów ludu.
Niech świeci światło pokoju,
By już nigdy żadna matka
Nie opłakiwała syna."
Jak wyglądały stosunki między miłującymi pokój PRL a NRD? Jak między bratnimi narodami mogło dojść do konfliktu w Zatoce Pomorskiej? Dziś po 17.40.

Rok 1968 był czasem buntu pierwszego powojennego pokolenia. Młodzi ludzie z Europy i Stanów Zjednoczonych chcieli zmienić świat. Protestowali przeciwko polityce amerykańskiej w krajach Trzeciego Świata, w szczególności przeciwko przedłużającej się wojnie wietnamskiej, niesprawiedliwości społecznej. Był to również bunt młodych przeciwko światu dorosłych ("nie wierzcie nikomu po trzydziestce") i jego instytucjom: rodzinie, kościołowi, szkole, zakładowi pracy, szefom, rywalizacji, pieniądzowi, wojsku, normom, przymusom, zakazom ("zakazuje się zakazywać"), hipokryzji i własności prywatnej. Rok 1968 był też gorącym czasem w RFN. Młodzi Niemcy pytali rodziców: co robiliście podczas wojny?

Zaraz po wojnie ze zrozumiałych względów Polacy nie byli zainteresowani oficjalnymi kontaktami z Niemcami. Sytuacja skomplikowała się, gdy w 1949 roku powstały dwa państwa niemieckie: NRD i RFN. Niemiecka Republika Demokratyczna – należała do bloku państw socjalistycznych, Republika Federalna Niemiec pozostawała po drugiej strony żelaznej kurtyny. Mówiąc krótko: w RFN mieszkali źli Niemcy-faszyści, oprawcy, zbrodniarze, natomiast w NRD – nasi przyjaciele, dobrzy Niemcy.
51 lat temu weszły w życie nowe, bardzo liberalne jak na realia krajów "demokracji ludowej", zasady przekraczania granicy między PRL a NRD. Od pierwszego stycznia 1972 roku dokumentem do tego uprawniającym stał się dowód osobisty. Coraz bardziej osobiste stawały się też kontakty między Polakami i Niemcami.

Bestialstwo najeźdźców podczas II wojnie światowej było tak wielkie, że w Polsce jeszcze przez dobrych parę lat słowo "Niemcy" pisano małą literą. A to zaledwie wierzchołek góry lodowej problemu - emocji, które wzbudzali w Polakach.
Jaką rolę w podgrzewaniu nastrojów antyniemieckich odgrywała propaganda? Czy i jak to się zmieniało w czasie? I kiedy obok "złych Niemców" pojawili się też "dobrzy Niemcy"?
Wojciech Lizak, Marian Kalemba i Agata Rokicka. Zapraszamy o 17.45.