Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy
Radio SzczecinRadio Szczecin » Szczecin 1945 - bohaterowie, antybohaterowie i zwykli pionierzy » Felietony
Szczecin i Poznań
Szczecin i Poznań
Jeśli przyrównać polski Szczecin w maju 45 roku do słabego oseska, to ojcem chrzestnym tego dzieciątka był Poznań. To stolica Wielkopolski, w pierwszych tygodniach polskiej obecności nad Odrą pomagała najbardziej miastu nad Odrą, które było tak naprawdę niemal odcięte od świata. Urzędnicy w Warszawie nie zdawali sobie sprawy z trudności z jakimi musiał zmagać się prezydent Piotr Zaremba.
Poznań był ośrodkiem polskiej myśli zachodniej i Polskiego Związku Zachodniego – organizacji z piękną, przedwojenną tradycją.

Już w niedzielę 29 kwietnia doszło do narady między wojewodą poznańskim Michałem Gwiazdowiczem, wicewojewodą Feliksem Widy-Wirskim i działaczami Polskiego Związku Zachodniego. Zwołano naradę i do starostów województwa poznańskiego wysłano telefonogram z poleceniem dostarczenia do Poznania co najmniej jednego samochodu ciężarowego z każdego powiatu. W poniedziałek 30 kwietnia w sali konferencyjnej poznańskiego Urzędu Wojewódzkiego, wojewoda Gwiazdowicz rzucił hasło
zaludnienia Szczecina osadnikami z Poznania. Jak mówił:

„Musimy w ciągu tygodnia przerzucić 10 tysięcy osadników z Poznania do wyludnionego miasta. Wojna jeszcze trwa, ale jej zwycięski koniec jest bliski. Nie można zwlekać. Trzeba już teraz osadzić w Szczecinie jego pierwszych polskich mieszkańców. Jest to działanie polityczne najwyższej, unikalnej rangi”.


PZZ Polacy zachód woła
Pierwsze, ręcznie robione plakaty Polskiego Związku Zachodniego


I tak rozpoczęła się operacja zbierania ochotników na wyjazd do stolicy Pomorza. Pierwsza ekipa wyjechała samochodami już w dniu 3 maja przed południem, druga zaś specjalnym pociągiem tego samego dnia po południu. Praktyczni Poznaniacy wiedzieli, że na pierwszy rzut muszą jechać fachowcy od uruchomienia infrastruktury miasta. W skład pierwszej ekipy wchodził dobrze zmotoryzowany oddział poznański straży pożarnej oraz kompania milicji. Ponadto przewidywano wysłanie grupy pocztowo-telegraficznej i zespołu poznańskich tramwajarzy oraz kolejarzy. Zmobilizowano ekipy remontowo-budowlane oraz grupy służby zdrowia. Dzięki energicznie przeprowadzonej kampanii informacyjnej listy kandydatów na wyjazd wypełnione zostały w ekspresowym tempie. Byli wśród nich rzemieślnicy, robotnicy, kupcy, inżynierowie. Niemal wszyscy pochodzili z Poznania lub województwa poznańskiego.


Zachowała się lista obejmująca nazwiska pierwszych 657 osób i informacje o ich wieku i zawodzie. Przeważali ludzie młodzi, choć nie brakło i starszych. Wiek ich wahał się od 18 do 68 lat. Na tej liście znalazła się też grupa 24 tramwajarzy poznańskich, którzy mieli uruchomić zniszczoną komunikacje miejską w Szczecinie. Prasa poznańska podawała, że w ciągu tych kilku dni kluczową rolę odegrał prof. Zygmunt Wojciechowski, ówczesny dyrektor Instytutu Zachodniego. Ogłosił, że Polski Związek Zachodni obejmuje kierownictwo nad akcją osiedleńczą i ogłosił patronat Poznania nad Szczecinem. Zapowiedział wyjazd blisko 1000 osadników do Szczecina. Każdy z wyjeżdżających otrzymywał specjalny dokument przesiedleńczy wystawiony przez Polski Związek Zachodni oraz prowiant na 10 dni. Malo kto z nich podejrzewał, jak ciężkie warunki czekają na nich w mieście Gryfa.
 

Zobacz także

2023-11-24, godz. 15:30 42. Niemcy szczecińscy próbują być partnerem dla rządu sowieckiego (24.11.2023) Coraz pewniej czujący się Zarząd Miejski Szczecina – ciało zdominowane przez niemieckich komunistów - postanowił 6 czerwca wkroczyć na arenę wielkiej… » więcej 2023-11-17, godz. 17:39 41. Franciszek Jamroży - „oczy i uszy” Piotra Zaremby w Szczecinie w okresie usunięcia polskich władz ze Szczecina… Gdy 18 czerwca 1945 r. polskie władze Szczecina, już po raz drugi otrzymały polecenie opuszczenia miasta –przed wyjazdem powołano za zgodą Rosjan Społeczny… » więcej 2023-11-08, godz. 19:47 40. Polski przyczółek Szczecin Gumieńce (10.11.2023) Na przedmieściach Szczecina w dzielnicy Gumieńce pierwsza stacja kolejowa powstała w 1843 roku kiedy to władze pruskie uruchomiły pierwszą linię kolei… » więcej 2023-06-20, godz. 16:37 39. Między majem a początkiem lipca 1945 roku w Szczecinie obowiązywał czas moskiewski. Godzinę ustalano się według… Cechą sowieckiej ekspansji z lat 1944-45 były bardzo różnorodne sposoby demonstrowania dominacji kraju rad nad zdobywanymi terenami. Niewątpliwie jednym z… » więcej 2023-06-16, godz. 16:37 38. Czerwiec 1945r. Wały Chrobrego, to jedno wielkie koczowisko Niemców. „Leżeli jak śledzie, głodni” - wspominał… Durchgangslager Hakenterasse - tak nazywano obozowisko Niemców przywożonych barkami z Zachodu, których wyładowywano rano w okresie maja i czerwca 1945 roku… » więcej 2023-06-09, godz. 16:40 37. Czerwiec 1945 r. Niemcy pracują za jedzenie. Rosyjskie patrole przeszukują domy w Szczecinie szukając kobiet, mienia… W naszej opowieści o Szczecinie z wiosny 1945 roku, przedstawiałem dotąd wspomnienia Polaków. A jak ten czas tuż po wojnie zachował się we wspomnieniach… » więcej 2023-06-02, godz. 16:35 36. Bajkowe, wolne miasto Szczecin (2.06.2023) Hasło wolne miasto Szczecin dziś brzmi zupełnie jak bajka, ale przez długie miesiące maja i czerwca 1945 roku, kwestia ta zajmowała uwagę dziesiątek tysięcy… » więcej 2023-05-26, godz. 16:49 35. Koniec Maja 1945. Niemieccy urzędnicy zaczynają obsadzać wsie na południe od Szczecina. Rusza niemiecka kolej na… Okres po pierwszym wygnaniu ze Szczecina Polskiej administracji, to kronika ciągle wzrastającej ekspansji politycznej i terytorialnych niemieckich władz Szczecina… » więcej 2023-05-19, godz. 16:44 34. Maj 1945. Wygnany ze Szczecina Piotr Zaremba błąka się po Pomorzu Zachodnim. Ale dba, aby „mieć oko” na to… 17 maja, na skutek protestów dyplomatycznych w USA i Wielkiej Brytanii, polski prezydent musi wraz ze swoimi urzędnikami opuścić Szczecin. Ten „szczeciński… » więcej 2023-05-12, godz. 16:39 33. Dnia, 17 maja po wyjeździe Piotra Zaremby, niemieccy komuniści triumfują. Teraz w mieście to oni są jedyną miejską… Od połowy maja gdy władzę nad niemieckim magistratem objął bojowy komunista Ernst Wiesner, niemieckie władze miejskie zaczynają rozpychać się. Wpierw… » więcej
12345