80 lat temu hitlerowskie Niemcy zaatakowały Polskę, rozpoczynając II wojnę światową - największy konflikt zbrojny w historii ludzkości. Druga wojna trwała 6 lat, zginęło w niej ponad 60 milionów ludzi, w tym ponad 6 milionów obywateli polskich. Uczestniczyło w niej 61 państw.

Polska w latach 1939-45 straciła jedną trzecią populacji - mówi doktor Paweł Rokicki, historyk Instytutu Pamięci Narodowej. Paweł Rokicki podkreśla, że druga wojna miała katastrofalne skutki dla polskiego społeczeństwa. Liczba Polaków spadła z około 35 milionów do około 23 milionów w 1946 roku, kiedy zrobiono pierwszy spis ludności. Szacuje się, że zamordowanych, zabitych lub tych, którzy stracili życie w wyniku wojny, było około 5 milionów 900 tysięcy osób. - Są to szacunki, które są ciągle niezakończone - dodaje.

Historyk przypomina, że największa liczba Polaków zginęła w czasie II wojny z rąk Niemców - ponad 5 milionów. - Szacuje się, że w wyniku działań Związku Sowieckiego straciliśmy około 150 tysięcy ludzi, a w wyniku zbrodni ukraińskich nacjonalistów - około 100 tysięcy, może nawet ponad 100 tysięcy, skala zbrodni jest jeszcze szacowana - podkreśla naukowiec.

Doktor Paweł Rokicki przypomina, że niemiecka polityka ludobójcza zmieniała się w czasie II wojny. Na początku wojny, były to przede wszystkim działania zmierzające do eksterminacji polskich elit, czyli tych, którzy mogli spowodować powstanie, później odbudowę państwa polskiego. Dlatego Niemcy wymordowali dziesiątki tysięcy polskich urzędników, lekarzy, ziemian i prawników. Później, rozszerzyli swoje akcje o eksterminacje całych grup społecznych, które uznali za wrogie albo szkodliwe, do tego doszła eksterminacja z przyczyny rasowych, przede wszystkim około 3-milionowej społeczności Żydów polskich.

Historyk przypomina, że również sowieci przede wszystkim uderzyli w elity, jednak ich działania miały nieco inny charakter. Polityka sowiecka - wyjaśnia doktor Rokicki - ukierunkowana była na zmianę struktury społecznej, eksterminację również elit. Sowieci dążyli do sowietyzacji polskiego społeczeństwa na modłę panującą w ZSRR, stąd deportacje określonych grup, rodzin urzędników, rodzin oficerów, policjantów, leśników i osadników. Zarazem zmiana struktury społecznej połączona była to z polityką narodowościową.

Z kolei ukraińscy nacjonaliści, chcieli stworzyć "czyste etnicznie państwo", w którym nie było miejsca dla Żydów, Polaków i innych narodów, dlatego z pełną bezwzględnością przystąpili do mordowania Polaków na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej.

W czasie wojny, setki tysięcy Polaków było zmuszanych do niewolniczej pracy przez Niemców, sowieci z kolei deportowali w głąb swojego terytorium setki tysięcy osób do łagrów. W wyniku rozstrzygnięć II wojny światowej Polska utraciła Kresy Wschodnie z Lwowem i Wilnem, a mieszkający tam od wieków Polacy zostali deportowani na tak zwane "ziemie odzyskane", lub stali się częścią Związku Sowieckiego.