Okres międzywojenny w Europie Środkowo-Wschodniej to w dużej mierze pusta przestrzeń na mapie historii architektury, zdominowana przez kilka przykładów określanych jako “Bauhaus”. Międzynarodowa grupa historyków architektury zbadała miejsca, protagonistów i ponadnarodowe sieci awangardy w Europie Środkowej oraz globalne rozpowszechnianie ich idei.
Swoje badania najpierw przedstawili podczas międzynarodowej konferencji we Wrocławiu, a później zebrali we wspólnej publikacji "Nie tylko Bauhaus"
W najbliższej "Machinie czasu" przeniesiemy się właśnie w czasy międzywojnia i porozmawiamy o nowoczesności, przede wszystkim, w architekturze. Będzie to rozmowa nie tylko o Bauhausie. Gościem audycji będzie historyk sztuki Rafał Makała, prof. Uniwersytetu Gdańskiego, przez wiele lat związany także z Uniwersytetem Technicznym w Berlinie. Zapraszam w niedzielę po godzinie 20, Joanna Skonieczna

Brak bezrobocia, kolejki, puste półki w sklepach oraz kartki na żywność - takie są cztery najważniejsze skojarzenia Polaków z PRL według badań CBOS, dokonanych w 2014 roku.
Co ciekawe i wymowne - niemal co piąty dorosły Polak deklaruje, że on sam lub ktoś z jego najbliższej rodziny albo znajomych był w jakiś sposób prześladowany lub represjonowany w PRL. 44% pozytywnie ocenia ten okres w historii naszego kraju, a minimalnie większa grupa (46%) ma do niego stosunek negatywny.
Biurko z tabliczką znamionową KW PZPR, sklepowa lada chłodnicza, grzybek do repasacji pończoch, pralka Frania i proszek IXI, meblościanka z kryształowymi kieliszkami i plastikowymi owocami, leżaki z brązowo-czerwono-żółtą tkaniną w kwiaty oraz radio "Biwak", ciuchy ze szczecińskich zakładów Dana i Odra - to tylko niektóre eksponaty powstającego właśnie Muzeum Szczecin w PRL. Powstaje ono dzięki determinacji i zapałowi Justyny Machnik, miejskiej przewodniczki, która jakiś czas temu zanurzyła się w tamtych czasach, organizując spacery "Szczecin szlakiem PRL".

Szczecinianie tworzą to muzeum - przekazując eksponaty, pamiątki z tamtego czasu. Można też pomóc materialnie - trwa zbiórka na ten cel. Informacje można znaleźć na stronie https://szczecinwprl.pl/
Natomiast zbiórka:
https://wspieram.to/muzeumszczecinwprl

Muzeum "Szczecin w PRL". Zajrzymy do tego miejsca, będącego przecież machiną czasu.

Żeglarze zawsze potrzebowali znaków, by móc bezpiecznie dotrzeć do portu. Najpierw drogę wskazywały im płonące ogniska na wzgórzach, potem paleniska na wieżach z cegły lub kamienia. Z czasem otwarty ogień zastąpiły lampy – początkowo zasilane olejem, później lampy gazowe, w końcu - elektryczne.
Obecnie bezpieczeństwo na morzu zapewniają głównie urządzenia satelitarne i radary. Jednak w dalszym ciągu światło latarni morskich pomaga ludziom morza bezpiecznie dotrzeć do domu.
O latarniach i latarnikach w "Machinie czasu".

Największa pustynia na świecie: Sahara, zajmuje ponad 9 milionów km², czyli około 6% całej powierzchni Ziemi. Najpotężniejsza cywilizacja: starożytny Egipt - rozwinął się dzięki corocznym, regularnym wylewom Nilu, który przynosił żyzne muły zapewniające wysokie plony. Najdłuższa rzeka: Nil - po Amazonce - druga najdłuższa rzeka na Ziemi. Największa rozpadlina na lądzie: Wielkie Rowy Afrykańskie - wzdłuż niej występują czynne i wygasłe wulkany. Najwyższa granica wiecznego śniegu na świecie: na Kilimandżaro na wysokościach powyżej 4800 m n.p.m. Tych afrykańskich „naj-„ można znaleźć o wiele więcej. Ale nie w liczbach kryje się prawda o Afryce. Przewodnikiem po tym miejscu na ziemi jest Ewa Łukaszewicz, która zawodowo zajmuje się turystyką (prowadząc firmę Top Podróże), ale jest też pasjonatką wędrówek, poznawania nowych światów.

Biały człowiek, chcąc komuś powiedzieć coś miłego, napisałby: "Nigdy cię nie zapomnę". Mieszkaniec Afryki mówi: "Nie wyobrażamy sobie, abyś mógł o nas kiedykolwiek zapomnieć. Karen Blixen "Pożegnanie z Afryką".

W 2005 roku Tadeusz Różewicz napisał wiersz:
Pomnik Kafki stanął w Pradze
oczywiście sam nie stanął
postawiono go nie pytając
czy ma chęć stać w tym miejscu
i w takiej postaci
twórca pomnika tak szczelnie
owinął gadaniną swoje dzieło
tak wywijał językiem
że pomnik
oniemiał
(...)
Franz Kafka zasłużył sobie na to
żeby nie stawiać mu pomników
nie produkować koszulek
podkoszulków filiżanek
chusteczek do nosa majtek
talerzy z podobizną z jego twarzą
na dnie zasłużył sobie na to aby
nie otwierać kawiarenek „z Kafką”
nie otwierać sklepików
z galanterią
pomnik stanął
w Pradze
postawili go nie pytając
„a kogo mieliśmy pytać?”
Ducha! Panowie i panie,
Ducha Kafki trzeba pytać
(i nastawić ucha!)
Duch Kafki mówi: proszę
Mnie nie ustawiać nie przedstawiać
a jak już stoję proszę
nie odsłaniać!
chcę być zasłonięty
nie wyciągajcie na światło
moich kobiet moich łez
moich rodziców moich sióstr
spalonych rękopisów
moich ran
nie komentujcie mojego
życia śmierci procesu
nie urządzajcie cyrku
nie wyciągajcie ze mnie
wszystkich tajemnic
nie wciągajcie mnie
do kawiarenki
nie zaglądajcie mi w zęby
nie jestem waszym koniem
(zwierzęciem pociągowym
różnych fundacji)
nie wmawiajcie we mnie
że kochałem kiepskich
aktorów że byłem
płochliwym narzeczonym
nie róbcie ze mnie
wzorowego urzędnika
impotenta sportowca
syjonisty jarosza
i wielbiciela prozy
Maksa Broda
amen
Wspólnie z Damianem Romaniakiem - filmoznawcą, literaturoznawcą, doktorem nauk humanistycznych, badaczem i wielbicielem twórczości tego autora - postaramy się "tego Kafce nie robić".

"Bardzo lubię te napisy, wyzierające tu i ówdzie ze wszystkich możliwych dziur, szczelin w fundamentach, spod progów, z podświadomości miasta..." - napisał Jurij Andruchowycz w jednym z esejów ze swojej znakomitej książki "Ostatnie terytorium". I choć ten cytat dotyczy polskich napisów w Iwano-Frankiwsku, mieście na zachodniej Ukrainie, które przed wojną nosiło nazwę Stanisławów, to równie dobrze pasuje do tego, co wychodzi spod tynku w naszym Szczecinie.
Tym razem w „Machinie czasu” opowiemy, czego o historii Szczecina możemy dowiedzieć się obserwując ściany i fasady. „Spod tynku” - to nazwa projektu realizowanego przez Stowarzyszenie Pogodniak. Wspólnie z Poliną Wierzchowiec wyruszamy na poszukiwanie okien czasu.

A jeśli ktoś zna takie miejsca i zechce pomóc - http://www.garbatehistorie.pl/ lub https://www.facebook.com/GarbateHistorie/photos/a.1306352789538833/1822501594590614/

Garbo odchodzi! - to tytuł ostatniego odcinka opowieści o legendzie kina - Grecie Garbo. A do Hollywood podróżować będziemy w towarzystwie Iwony Poczopko, krytyka filmowego.

Przy okazji - warto przeczytać artykuł "Cały Wiedeń szuka Grety Garbo". Wiele mówi o atmosferze wokół "boskiej Grety".

Słowo „garbo” w języku staronorweskim oznacza ponoć leśnego duszka albo tajemniczą istotę, co idealnie pasowało do aktorki, na spotkanie z którą wyruszamy z Iwoną Poczopko, krytykiem filmowym.
Przed nami druga część opowieści o Grecie Garbo, ale i o Złotej Erze Kina. Przeniesiemy się w czasy, gdy Greta wraz z reżyserem Mauritzem Stillerem przybyła do Hollywood. Mimo że Garbo miała podpisany kontrakt z MGM, pracownicy wytwórni nie do końca wiedzieli, co zrobić z aktorką tak inną od wszystkich, zbyt europejską. Ale... nie uprzedzajmy wypadków.

Miała nieodparty wdzięk, klasę i szyk. Ale to było coś więcej niż piękno twarzy i sylwetki. Ikoną zastała dzięki aurze tajemniczości, jaką wokół siebie roztaczała. Ale też stworzyła definicję kobiety nowoczesnej. Grała kobiety odważne, które nie cofają się przed przejmowaniem inicjatywy. Odnosi się wrażenie, że dla niej kobiecość to: inteligencja, naturalny makijaż i... spodnie. Królowa Greta od lat pozostaje jedną z najbardziej fascynujących gwiazd Złotej Ery Hollywood.
O Grecie Garbo opowie Iwona Poczopko, krytyk filmowy.

Stefan Karwowski, Sławomir Borewicz, Leon Kuraś, Stanisław Anioł, Janek Kos, Tolek Banan, Poldek i Duduś... Choć to postaci fikcyjne, są nam tak bliskie jak rzeczywiste.
Seriale realizowane w czasach PRL przez lata gościły w naszych domach. Obecnie także powstają takie produkcje, ale ich popularność jest niczym w porównaniu z tamtymi. Na pewno dużą rolę odgrywał tu brak konkurencji, ale też w większości wypadków świetny warsztat ich twórców. Podstawą były znakomite scenariusze, ale i reżyseria, scenografia, aktorstwo.
Wspólnie z Damianem Romaniakiem - literaturoznawcą, publicystą, filmoznawcą, krytykiem filmowym, jednym z organizatorów Wieczorów Filmowych z OFFicyną, związanym również z SEFF-em czyli Szczecin Film Festivalem zabieramy Państwa w podróż za (nie)jeden uśmiech do świata polskich seriali czasów PRL.