Ciężko jest wymyślić coś nowego w grach o tematyce sportowej. Jasno ustalone zasady, znana rozgrywka, ogólnie – nic, czego wcześniej nie widzieliśmy. Jednak czasem udaje się znaleźć ten jeden złoty samorodek, który jest rzeczywiście rewolucyjny – to udało się Electronic Arts w 2005 roku.

W dobie (jeszcze wtedy w miarę wyrównanej) rywalizacji FIFY z Pro Evolution Soccer, Elektronicy wypuszczają FIFA Street. Futbol z wielkich stadionów, takich jak Wembley czy San Siro, przeniósł się na ulice Lagos, Rio de Janeiro czy Berlina. Bez sędziego, spalonego czy taktyki. Gra nastawiona była na zabawę z piłką. Całym clou tej gry było wykorzystanie sztuczek technicznych i finezyjnych zagrań do zdobywania bramek. W tytule też mieliśmy kilka ciekawych możliwości na zabawę – tworzenie swoich zawodników, drużyn czy podbijanie świata ulicznej piłki.

Przy tym ostatnim punkcie się trochę zatrzymamy. Rule the Street – bo tak ten tryb się nazywał – polegał na stworzeniu swojego piłkarza, obudowania go własną drużyną, złożoną na początku z niżej ocenionych zawodników i rozgrywaniu meczy w różnych lokacjach, po których mogliśmy podbierać lepszych graczy do swojego zespołu. Nasza drużyna zawsze składa się z ośmiu zawodników, z których czterech znajduje się na placu gry, z czego jedno miejsce zawsze zajmuje nasza gwiazda, a drugie bramkarz.

Jeżeli chodzi o piłkarzy, którymi możemy pobawić się trickami, wybór jest przyzwoity. Dostajemy dwanaście reprezentacji, a w każdej z nich jest kilkunastu zawodników. Dostępne dla nas nazwiska od razu wprawią nas w dużą dozę nostalgii – Deco, Koller, Pirlo, Beckham, Dida, Puyol, Okocha, Makelele, no i oczywiście Ronaldinho, a to tylko kilku z legendarnych piłkarzy, którymi możemy się pobawić w tej grze.

Fifa Street pomimo na początku mieszanych reakcji recenzentów stała się hitem. Łącznie wyszły cztery odsłony serii – ostatnia z nich w 2012 roku. Na fali nostalgii i próśb fanów o nowego Streeta, EA w FIFIE 20 pokazało tryb Volta, który przenosi nas po raz kolejny do świata ulicznego grania.

Pinball Illusions z 1995 roku to ostatni z dwuwymiarowych flipperów przygotowany przez szwedzkie studio Digital Illusions. W kąciku Stare ale jare mówiliśmy o dwóch poprzednich odsłonach, więc warto zająć się... najbardziej nietypową częścią tej serii.

Po pierwsze, tytuł wymagał minimum komputera Amiga 1200 z ulepszonym układem grafiki lub po prostu peceta. Niestety posiadacze pięćsetki nie mogli zagrać w tę odsłonę flippera, gdyż miała zbyt duże wymagania. Drugą różnicą jest liczba stołów. Amiga otrzymała ich trzy sztuki, a posiadacze komputerów klasy PC mogli bawić się na jednym więcej.

Stół Law ‘n Justice przenosił graczy w świat policjantów i łapania bandytów, Babewatch to plaże lat 70., słońce, piękne dziewczyny i dobra zabawa. Extreme Sports traktowało o popularnych sportach ekstremalnych, a ostatni - dostępny tylko na PC - The Vikings, jak sama nazwa wskazuje pozwalał przeżyć przygody Wikingów.

Pinball Illusions zachwycał wykonaniem, stoły wyglądały bardzo realistycznie, bez efektu płaskości. Miały pomysłowe rozwiązania czy rampy. Nowością były combosy i tryb multiball, gdzie na planszy mogło pojawić się aż sześć kulek równocześnie. Był też piękny wyświetlacz z animacjami i mini grami oraz doskonała ścieżka dźwiękowa. Nie dziwi fakt, że dla wielu fanów serii była to najlepsza odsłona.

Co ciekawe, nie był to koniec tej gry. Twórcy użyli tych czterech stołów rok później, by stworzyć produkcję True Pinball, która przeniosła je w trójwymiarowy świat 3D, a tytuł trafił na konsole Sega Saturn i Sony PlayStation.

Jakiś czas temu w kąciku "Stare ale jare" opowiadaliśmy o chodzonym akcyjniaku Shinobi. Obiecaliśmy wtedy, że zajmiemy się też jego kontynuacją - grą Shadow Dancer. Jest to automat z 1989 roku od firmy Sega, drugi i ostatni z tej serii, który wylądował w salonach gier na całym świecie.

Gracz steruje wojownikiem ninja, który jest wspomagany przez psa bojowego, co jest nowością względem pierwowzoru. Po raz kolejny trzeba uratować miasto przed organizacją terrorystyczną, która dosłownie wszędzie podkładała bomby, które trzeba zneutralizować. Bohater postanawia zrobić porządek zarówno z materiałami wybuchowymi, jak i z całym syndykatem.

Mechaniki są identyczne jak w części pierwszej - skok, kilka ciosów, miecz na bliski dystans, rzucanie shurikenami i techniki magii ninja. Gdy zbierze się połowę bomb na etapie, gracz otrzymuje silniejszą broń. Największą zmianą jest wspomniany psi towarzysz, który może być... rzucony w przeciwnika, którego może ugryźć. Na gracza czekają cztery misje składające się z kilku etapów każda, mini gra pomiędzy oraz obowiązkowa walka z bossami.

Ciekawostką jest fakt, że w wersji na automaty bohater gry Shadow Dancer... nie posiada imienia. Pojawia się ono w wersjach na domowe konsole, ale panuje tu pewien chaos. W wersji na Master System jest Takashim, choć w samej grze pojawia się także imię Fuma. Za to na pecetach jest on Joe Musashim, czyli bohaterem znanym z pierwowzoru.

Shadow Dancer trafił na wiele popularnych w tamtych czasach komputerów, m.in. na Amigę i Atari ST, ale także na 8-bitowe i słabe maszyny pokroju Commodore 64 i ZX Spectrum. Gra sprzedała się w liczbie 300 000 kopii, a aktualnie jej porty można kupić na wielu współczesnych sprzętach.

Każda wielka seria ma swój początek. Dzisiaj cofniemy się do 1994 roku, kiedy po raz pierwszy mogliśmy pościgać się samochodami po ulicach wymyślonych przez twórców miast. Gra, która stała się legendą zręcznościowych ścigałek - The Need for Speed.

Zanim przejdziemy do samego gameplay'u, spróbujcie zgadnąć na jaką platformę wyszedł The Need for Speed. Wiecie? Zła odpowiedź. Pierwszą konsolą, na której mogliśmy się pościgać, jest zapomniane 3DO od Panasonica. Firma z Fukushimy próbowała wbić się w rynek konsolowy i w 1993 pokazała światu swoją pierwszą platformę. Konkurencja jednak była ogromna - Atari Jaguar, Sega Saturn, Nintendo 64 czy w końcu rewolucyjne, pierwsze PlayStation od Sony. 3DO na rynku utrzymało się tylko cztery lata, a jego następca, pomimo tego, że został zaprojektowany, nigdy nie trafił na sklepowe półki.

Wracając do The Need for Speed, na wersji na 3DO mieliśmy do wyboru trzy trasy, późniejsze edycję miały większy wybór i można było pojechać na sześciu torach. Nowinką była obecność policji, która mogła zepsuć nam zabawę naszymi autami. Tych było tylko osiem, ale wśród nich mogliśmy wybrać Lamborghini Diablo, Ferrari 512TR czy Chevroleta Corvette. The Need for Speed zebrał bardzo dobre opinie od recenzentów, którzy szczególnie podkreślali realizm, jeżeli chodzi o odwzorowanie aut i ich brzmienie. Oczywiście wszystko w ramach ograniczeń z lat 90.

Flippery to normalny krajobraz w lokalach lat 90., także w Polsce. Jako, że twórcy czerpią garściami z rzeczywistości, studio Digital Illusions opracowało serię gier na Amigę, której popularność zaskoczyła chyba wszystkich. W 1992 roku wypuścili aż dwie części flipperów, omawiany w marcu w kąciku "Stare ale jare" Pinball Dreams oraz odsłona którą zajmujemy się dziś - Pinball Fantasies.

Kontynuacja nie odbiega zbytnio od pierwowzoru, oferując cztery różnorodne stoły gwarantujące godziny dobrej zabawy. Masa tu ramp, grzybków, bonusów, błyskających świateł i niesamowitych dźwięków. Bardzo dobry flipper Party Land przenosi nas do kolorowego i pełnego śmiechu świata parków rozrywki. Speed Devil's poświęcony jest samochodom i prędkości, z obowiązkowym pit stopem i przerzucaniem biegów. Billion Dollar Gameshow - jak sama nazwa wskazuje, to szalony telewizyjny teleturniej z miliardem dolarów do wygrania. Szkoda, że banknoty nie wylatywały ze stacji dyskietek Amigi... Ostatnim stołem jest rewelacyjny i mroczny Stones 'N Bones. Czaszki, kości, duchy, nietoperze, no jest strasznie i bardzo wciągająco.

Pinball Fantasies trzyma poziom pierwowzoru pod względem rewelacyjnej - jak na tamte czasy - oprawy graficznej, płynności i świetnego udźwiękowienia. Muzykę z poszczególnym stołów zapamięta każdy, który kiedykolwiek grał w tę grę. Druga część po raz kolejny okazała się świetną, bardzo wysoko ocenianą produkcją w portfolio studia Digital Illusions. Np. magazyn PC Gamer ocenił ją w tamtych czasach jako jedną z najlepszych gier w historii.

Lata 90., Bliski Wschód. Wśród różnych konfliktów na różnych płaszczyznach małe arabskie państwo zostaje przejęte przez armię generała Kilbaby, który, mówiąc bez ogródek, jest terrorystą i szaleńcem. W akcję przywracania pokoju w tej części świata angażują się Amerykanie, którzy mają, w dużym skrócie, niszczyć zasoby Kilbaby. W taki świat przedstawiony rzuca nas gra Desert Strike: Return to the Gulf z 1992 roku.

Cała gra polega na lataniu śmigłowcem Apache i niszczyć rozmaite cele. Fabryki, magazyny, stacje radiowe - wszystko, aby popsuć szyki naszemu oponentowi. Nasza maszyna wyposażona jest w trzy typy broni, aby to osiągnąć - karabin maszynowy, rakiety Hellfire i pociski Hydra. Oczywiście, warto jest dostosowywać się do warunków misji i tego, co musimy zniszczyć, gdyż w jednej sytuacji to ogień maszynowy będzie lepszy, w drugiej jednak lepiej wybrać rakiety czy pociski. Oczywiście ilość amunicji na pokładzie jest ograniczona, podobnie jak paliwa, więc będziemy musieli pilnować się, abyśmy nie zostali bez paliwa daleko od naszej bazy.

Desert Strike: Return to the Gulf po raz pierwszy trafiła do graczy w marcu 1992 jako gra na Segę Genesis. Sam tytuł później dostał kilka portów i można było go ograć na SNESie czy Amidze. Sama gra przy premierze zebrała bardzo pozytywne oceny, a nawet został pierwszym tytułem w serii. Łącznie powstało 5 tytułów o lataniu Apachem, poza Desert Strikiem mieliśmy Jungle Strike’a, Urban Strike’a, Soviet Strike’a i Nuclear Strike’a.

Jak się okazało, gra na swój sposób przewidziała kawałek przyszłości. W latach 90. Amerykanie zdecydowali włączyć się w konflikty na Bliskim Wschodzie, zwłaszcza w Afganistanie i Iraku. Jednym z mocniejszych uderzeń było wysłanie rakiet na Irak we wrześniu 1996 roku. Nazwa tej operacji? Desert Strike.

W roku 1990 studio The Bitmap Brothers wydało kontynuację swojej dość popularnej gry. Speedball 2: Brutal Deluxe traktowała o futurystycznym sporcie przyszłości, który bazował na... nieczystych zagraniach. Albo mówiąc wprost: brutalności.

Historia zaczyna się w roku 2095, kiedy to upada pierwsza liga Speedballa. Wszechobecna korupcja i anarchia zepchnęły sport do podziemi, a kilka lat później powstaje nowa liga - Speedball 2. Nasza gra rozpoczyna się w roku 2105, kiedy pojawia się nowy zespół Brutal Deluxe, który chce odzyskać zainteresowanie rozgrywkami opinii publicznej.

Twórcy Speedball 2: Brutal Deluxe połączyli elementy znane z piłki ręcznej i hokeja, więc nie mogło z tego wyjść nic grzecznego. Dwie drużyny, dziewięciu zawodników w każdej, obudowane boisko i walka o jak największą liczbę punktów. Walka i to dosłowna. W drugiej części tej serii pojawiły się dodatkowo punktowane cele i mnożniki na ścianach.

Jako, że jest to sport bardzo kontaktowy, zdarzają się... punktowane kontuzje. Tak, brutalne potraktowanie przeciwnika jest tak samo ważne jak zdobywanie celów, więc jatka jest dość ostra. Kontuzjowany musi zejść z boiska, wchodzi jeden z trzech rezerwowych, a jak ci się skończą... to niesprawny zawodnik musi grać dalej. Co kończy się najczęściej źle lub bardzo źle.

Speedball 2: Brutal Deluxe ma pięć trybów gry i mimo, że spotkania trwają tylko 3 minuty, są bardzo wyczerpujące dla zawodników, gracza i kontrolera na którym się gra.

W latach 90. wielką popularnością cieszyły się stojące w wielu knajpach i lokalach flippery. Najczęściej dwie ruchome łapki, pochylony stół i latająca w dużą prędkością metalowa kulka. Cel: zdobyć jak najwięcej punktów.

W roku 1992 studio Digital Illusions wypuściło na Amigę może nie pierwszy, ale na pewno robiący największe wrażenie cyfrowy flipper - Pinball Dreams. Gra zachwycała grafiką, udźwiękowieniem i dynamiką zabawy. Stoły może nie powalały liczbą atrakcji, ale jako całość robiło piorunujące wrażenie. Jak na tamte lata, był to wzór do naśladowania.

Twórcy przygotowali cztery stoły, które różniły się oczywiście wyglądem, atrakcjami, ale też stopniem trudności. Na rozgrzewkę rakietowe Ignition, prosty i wciągający. Potem kolejowy stół Steel Wheel, przez wielu graczy - także i mnie - uważany za najlepszy. Trzecim jest całkiem przyjemny muzyczny Beat Box, a na koniec koszmar - dosłownie i w przenośni - bo nazywa się Nightmare i jest najtrudniejszym stołem w grze.

Przez wielu amigowców Pinball Dreams jest uważany za najlepszą odsłonę cyfrowego flippera. Świetne konstrukcje stołów, masa samodzielnie odkrywanych bonusów, znakomita oprawa, ciekawe opcje konfiguracji i ten pierwiastek "zagram jeszcze raz". Niby tylko cztery stoły, a przy grze można było spędzić długie godziny. Dni. Tygodnie.

Pinball Dreams w 1992 roku trafił na Amigę, lecz sukces gry przełożył się na porty na m.in. PC, Atari Falcona, SNES-a. Po latach produkcja trafiła na PlayStation 3 i PSP, a ostatnia opublikowana wersja pochodzi z 2009 roku, która pod tytułem Pinball Dreaming: Pinball Dreams wyszła na iPhone'a.

Pinball Dreams stało się też początkiem trzyczęściowej serii, ale o tym opowiem w nieokreślonej przyszłości.