Trochę Kultury
Radio SzczecinRadio Szczecin » Trochę Kultury
Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte. Fot. Holger Weinandt [wikipedia.org]
Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte. Fot. Holger Weinandt [wikipedia.org]
Nie zawsze twórca ma tyle szczęścia, co Gustaw Eiffel, żeby każdy znał jego nazwisko. W Paryżu kultowa jest Wieża Eiffla, a na Westerplatte w Gdańsku – Pomnik Obrońców Wybrzeża.

To miejsce odwiedzają niemal wszyscy turyści i wiele wycieczek szkolnych. Niewielu jednak wie, że autorem pomnika był rzeźbiarz Franciszek Duszeńko, który wraz z architektami Adamem Hauptem i Henrykiem Kitowskim wygrał konkurs na zagospodarowanie tego miejsca.

Franciszek Duszeńko urodził się 6 kwietnia 1925 roku w Gródku Jagiellońskim koło Lwowa. W czasie wojny był członkiem Armii Krajowej, później więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych. Jak odczytać na monumencie na Westerplatte krytykę komunistycznych władz? Jak pobyt w obozach koncentracyjnych wpłynął na kolejne jego dzieło – pomnik w Treblince? Dlaczego po wojnie związał się z Trójmiastem i dzisiejszą Akademią Sztuk Pięknych?

O tym opowiadają w audycji dokumentalnej Marzeny Bakowskiej: prof. Dorota Grubba-Thiede, prof. Małgorzata Jankowska, Joanna Szymula-Grygiel i prof. Robert Kaja. W audycji są także fragmenty archiwalnych wypowiedzi Franciszka Duszeńki i Adama Haupta.
Posłuchaj audycji Marzeny Bakowskiej z Radia Gdańsk
Michał Urbaniak. Fot. Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Urbaniak#/media/Plik:Micha%C5%82_Urbaniak_musician
Michał Urbaniak. Fot. Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Micha%C5%82_Urbaniak#/media/Plik:Micha%C5%82_Urbaniak_musician
Zmarł Michał Urbaniak - muzyk jazzowy, kompozytor i aranżer. "Żył i czuł wielkimi nutami" - napisała w mediach społecznościowych żona Michała Urbaniaka Dorota Palmowska.
Michał Urbaniak urodził się w Warszawie, ale wychował się w Łodzi, gdzie pobierał klasyczną edukację muzyczną, jednocześnie grając jazz w cenionym zespole dixielandowym Tiger Rag. W 1969 roku założył Grupę Michała Urbaniaka (m.in. z Urszulą Dudziak, Adamem Makowiczem i Czesławem Bartkowskim), z którą zarejestrował dwa albumy w serii Polish Jazz. Dwie płyty, które przeszły do historii.

W 1973 roku artysta wyjechał do USA i podpisał kontrakt z prestiżową wytwórnią Columbia Records, która wydała cieszące się wielkim powodzeniem płyty "Atma", "Fusion III" i inne. W Stanach Zjednoczonych współpracował z elitą światowego jazzu: Ronem Carterem, Lennym White'em, Larrym Coryellem, Billym Cobhamem, Marcusem Milerem i wieloma innymi. Pracował - jako jedyny Polak - z legendarnym trębaczem Milesem Davisem, nagrywając ścieżkę skrzypiec do płyty "Tutu".

Był ambasadorem Łodzi w staraniach o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Napisał muzykę do 25 filmów amerykańskich. Był też laureatem Polskiej Nagrody Filmowej - Orła dla odkrycia roku i głównej nagrody dla najlepszego aktora na Festiwalu Filmowym w Tallinnie za rolę Włodzimierza w filmie Mój rower w 2012 roku. Michał Urbaniak bywał w Szczecinie. W 2004 roku rozmawiał z nim Andrzej Fader.
Posłuchaj archiwalnej rozmowy Andrzeja Fadera
Marta i Wiesław Łągiewka. Fot. Pani Mira [MARTA robi SCENY]
Marta i Wiesław Łągiewka. Fot. Pani Mira [MARTA robi SCENY]
Marta Łągiewka i Wiesław Łągiewka. Zbieżność nazwisk nieprzypadkowa. "To ta aktorka - córka aktora. A to ten aktor - aktorki tata".

Marta Łągiewka jest związana z Teatrem Lalek Pleciuga oraz Fundacją Tettere, natomiast Wiesław Łągiewka pracuje w Teatrze Polskim. Razem wydają płytę zatytułowaną "Nasze podwórko".

Autorami tekstów są: Artur Daniel Liskowacki, Aleksander Różanek, Róża Czerkawska-Karcz, Barbara Stenka, Dariusz Kamiński, Marek Maj, Piotr Renard oraz Andrzej Poniedzielski i Artur Andrus. Natomiast w gronie kompozytorów znaleźli się: Ryszard Leoszewski, Krzysztof Baranowski, Adam Kabaciński, Dariusz Kabaciński, Piotr Klimek i Tomasz Lewandowski.

Z Martą Łągiewką i Wiesławem Łągiewką rozmawia Małgorzata Frymus.
Posłuchaj rozmowy Małgorzaty Frymus
Zdjęcie z albumu "Zbuntowane miasto, szczeciński Grudzień 70 - Styczeń 71". Źródło: ipn.gov.pl
Zdjęcie z albumu "Zbuntowane miasto, szczeciński Grudzień 70 - Styczeń 71". Źródło: ipn.gov.pl
17 grudnia 1970 roku to jeden z najtragiczniejszych dni w historii Szczecina. 55 lat temu żołnierze i milicjanci otworzyli ogień w stronę robotników protestujących na ulicach miasta.

Bezpośrednią przyczyną ich protestu było wprowadzenie przez centralne władze państwowe podwyżek cen na podstawowe artykuły spożywcze, a przerodziły się w walkę o godność człowieka. Mija 55 lat od tych wydarzeń.

Z Krzysztofem Męcińskim, dyrektorem szczecińskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej na temat nowej publikacji wydanej z okazji tej rocznicy rozmawia Agata Rokicka.
Posłuchaj rozmowy Agaty Rokickiej
Fot. Kamila Kozioł [Radio Szczecin]
Fot. Kamila Kozioł [Radio Szczecin]
Chanuka jest radosnym świętem żydowskim; upiększane są domy świecami, śpiewem, świętowaniem i mnóstwem jedzenia!

Często nie-Żydzi postrzegają ten czas jako odpowiednik Bożego Narodzenia, ze względu na wręczanie prezentów i dekorowanie domów. Jednak opowieść o tym, jak powstała Chanuka, wiąże się z buntem przeciwko asymilacji i tłumieniu religii żydowskiej, nie jest więc do końca radosna.

Wczoraj (20 grudnia) w Szczecinie na święto Chanuki zaprosiło Towarzystwo Społeczno Kulturalne Żydów w Polsce. Oddział w Szczecinie, ale uroczystość odbyła się w siedzibie szczecińskiego oddziału Związku Ukraińców w Polsce.

Z Różą Król, przewodniczącą szczecińskiego Oddziału Towarzystwa Społeczno Kulturalnego Żydów rozmawia Małgorzata Frymus.
Posłuchaj rozmowy Małgorzaty Frymus
Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Na nowy cykl filmowy "Lecim za Szczecin" zaprasza Dom Kultury 13 Muz.

W sali kominkowej w piątek (12.12.2025) odbły się pokazy dwóch pierwszych z dziesięciu trzydziestominutowych odcinków. Na początku opowieść o Katedrze w Kamieniu Pomorski i Zmku Rycerskim w Krągu. Ale będzie też historia Zamku w Chorinie, o Greifswaldzie i Wolgaście.

Kto jednak nie dotrze na pokaz do 13 Muz będzie mógł zobaczyć je w internecie - mówi dyrektor Domu Kultury 13 Muz Waldemar Kulpa.
Lecim za Szczecin cykl filmowy DK 13 Muz
Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Z okazji 55. rocznicy wydarzeń Grudnia '70 w Galerii Prezydenckiej Urzędu Miasta szczecin została otwarta wystawa prac prof. dr hab. Lexa Drewinskiego, światowej klasy plakacisty.
Szczecińska Agencja Artystyczna zamówiła u profesora Drewińskiego plakat z okazji ważnej rocznicy dla Szczecina - wydarzeń z 17 grudnia 1970 roku. Lex Drewiński przygotował kilkanaście prac, jedna z nich miała, na specjalnym nośniku na Łasztowni oraz w wiatach przystankowych oraz na słupach reklamowych w centrum Szczecina, przypominać nam o tragicznych wydarzeniach.

Wszystkie zaproponowane prace można oglądać od tygodnia w Urzędzie Miasta w Galerii Prezydenckiej oraz na wystawie plenerowej w Parku Kasprowicza.

Wystawa dostępna będzie w Galerii Prezydenckiej do połowy lutego.
Posłuchaj rozmowy Małgorzaty Frymus z Lexem Drewińskim
1234567
Wydawnictwo: Muza
Wydawnictwo: Muza
Uspokaja, leczy, uzależnia. Można o nią toczyć wojny i zawierać dzięki niej pokój. Jest wszędzie, w kuchni, w kosmetykach, w biznesie, polityce i sporcie. Czekolada, czyli bohaterka książki Katarzyny Amon. Autorka tylko pozornie skupia się w tej opowieści na jednym produkcie. Książka to fascynującą podróżą przez historię, kulturę i znaczeniach czekolady w różnych kontekstach.

Wszystko zaczęło się ponoć od ziarenka kakaowca, przekrętu stulecia i owianego tajemnicą przepisu na napój czekoladowy. Z czasem pokochały go znamienite kobiety: cesarzowa Sisi, po której zachowały się gigantyczne rachunki za czekoladę, czy Elżbieta II, która z kolei miała słabość do torebek w kształcie tabliczki czekolady.
Takie i inne historie znajdziecie w książce, która ukazała się właśnie nakładem wydawnictwa Muza.
Posłuchaj romowy Joanny Skoniecznej z Katarzyną Amon
Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Fot. Robert Stachnik [Radio Szczecin]
Teatr Współczesny w Szczecinie zaprosił swoich widzów na spektakl zatytułowany "Masz 12 lat i..." w reżyserii Agaty Biziuk. To opowieść o nastoletnim chłopcu, który czuje się samotny, odrzucony i nieatrakcyjny.
Arek - bo tak na imię ma bohater sztuki - nie do końca radzi sobie z codziennością, z dojrzewaniem i agresją rówieśników.

Twórcy pomagają spojrzeć na takiego nastolatka i będzie grany na scenie Teatru Małego oraz w szkołach.
TK Spektakl w Małym
Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie w 2004 roku, a już rok później została wyróżniona nagrodą za Najlepszy Debiut Aktorski przez Jury Festiwalu Polskiego Filmu Fabularnego w Gdyni za "Masz na imię Justine". Za ten sam obraz na Festiwalu Filmowym w Mons w Belgii, otrzymała nagrodę za Najlepszą Rolę Kobiecą. Ta kreacja zaważyła nie tylko na jej karierze, ale i życiu.

Aktorka Anna Cieślak walczy o prawa ciężko doświadczonych kobiet, działając w Fundacji La Strada. Zapewne właśnie dlatego tak koncertowo zagrała w kolejnej odsłonie serialu "Szadź" żonę seryjnego mordercy, w którego rolę wcielał się Maciej Sztur.

Pochodzi ze Szczecina i tęskni za jego przestrzenią.
Posłuchaj rozmowy Katarzyny Wolnik-Sayny